Magazyn6q501

711

INTERPRETACJA TRAKTATÓW — INTERWENCJA

na jak i słowna, pozostają bezskuteczne. Np. Protokół Londyński z 1913 r. oddawał Albanji pewne terytorja „aż do klasztoru w Saint-Naoum“, nie określał jednak, czy wyraz „do“ należało rozumieć „włącznie z klasztorem", czy też „z wyłączeniem klasztoru". Trybunał Haski w opinji doradczej z 1924 r. w tej sprawie uznał powstałą na tern tle kontrowersję pomiędzy Albanją i Jugosławją za niemożliwą do rozstrzygnięcia.

7. Domniemania interpretacyjne. Jeżeli wszystkie środki interpretacji słownej i realnej zawodzą i nerrn_a nadal jest niezrozumiała lub wieloznaczna, brak zaś interpretacji autentycznej, która mogłaby temu zaradzić, pozostaje wtedy jeden tylko środek, mianowicie zastosowanie pewnych domniemań interpretacyjnych, wskazujących, któremu z możliwych sensów normy wieloznacznej lub któremu z tekstów w wypadku sprzeczności norm należy przyznać pierwszeństwo przed innemi znaczeniami lub tekstami. 1) Naj ważniej szem domniemaniem jes. bardzo często w praktyce i teorji prawa międzynarodowego spotykane domniemanie, przemawiające we wszystkich wypadkach na korzyść interpretacji łagodniejszej dla zobowiązanego, najmniej krępującej jego swobodę działania i suwerenność państwową, t. zn. na rzecz interpretacji ścieśniającej normy. Najsilniej działa ono w wypadkach ograniczeń szczególnie wrażliwej na restrykcje jej wykonywania suwerenności te-rytorjalnej. Zatrzymuje się ono jedynie przed wnioskiem o zupełnem nieistnieniu zobowiązania, a to z uwagi na istnienie 2) innego, specjalnego domniemania interpretacyjnego, ujętego w rzymskiej maksymie „in dubio talis interpretatio eligenda est, ut po-tius valeat legis dispositio ąuam ut pereat". W razie więc wątpliwości, czy z normy wynika wogóle jakiekolwiek związanie prawne, domniemanie ut valeat każe wypowiedzieć się za wykładnią surowszą, uznającą istnienie kwest jonowanego zobowiązania, czyli posiadającą cechy interpretacji rozszerzającej. Działa ono również w wypadkach wątpliwości, czy zobowiązania traktatowe rozciągają się na pewne czynności, których wykonanie jest niezbędne do wprowadzenia umowy w życie lub osiągnięcia jej celów; jak bowiem zauważył Trybunał Haski w orzeczeniu z dn. 19. VIII. 1929 r. w sprawie wolnych stief w Górnej Sa-baudji, traktaty, o ile to jest możliwe bez pogwałcenia ich brzmienia, winny być interpretowane w sposób, któryby pozwolił ich postanowieniom wywrzeć należyte skutki.

3)    Nie przyjęło się proponowane przez niektórych dawnych autorów (Grocjusz i Vat-tel) rozgraniczenie w traktatach spraw i postanowień „favorabilia“ i „odiosa" i stosowanie do pierwszych domniemania ‘nterpre-tacyjnego, przemawiającego na korzyść interpretacji rozszerzającej, do drugich domniemania na rzecz interpretacji zwężającej. Rozgraniczenie to oparte było na kryterjach prawa natury i obecnie poza sporadycznemi wyjątkami (Mezger) nie ma zwolenników.

4)    Niektórzy (Anzilotti, Mezger, Schiicking w votum separatum w sprawie „Wimble-don“) proponują stosowanie domniemania interpretacyjnego, zwracającego się przy traktatach narzuconych (traktaty pokoju, powojenne umowy o mniejszościach) przeciw stronie silniejszej, która traktat sformułowała bez udziału strony przeciwne’ i narzuciła go jej w gotowem brzmieniu. Schiicking powołuje się w związku z tem również na zasad** prawa rzymskiego, iż „obscuritas pacti nocet ei qui apertius loąui potuit". W praktyce prawa międzynarodowego niema jednak śladów zastosowania tego domniemania w takiem ujęciu; poza tem w przeważającej ilości wypadków da się ono włączyć do pierwszego z wyszczególnionych wyżej domniemań.

Literatura: Duetu LHnterpr&atton des traitis intemationaux. „Her. Głn. de dr. int. publ**. XXXII. 1925.— Ehrlieh: L*inter~ prłtation des traitćs. „Rec.des Cours** Ak. Haskiej IV. 1928.— Fachłri: Interpretation of treaties. „Amer. Journ.of int.law.** 1929. — Hyde: The interpretation of treai.es by the Permanent Court. „Amcr.Joum. of int. law.** 1930.— JokU De linterprita-tion des traitćs normalifs d'apris la doctrine et la jurisprudence intemationales. Paris 1936. — Król: Wykładnia traktatów międzynarodowych. Wilno 1932. — Lauterpacht: Lestravaux próparatoires et Vinterpr£tation des truitćs. „Rec. des Cours“ Ak. Haskiej II. 1934. — Mestger: Die Auslegung des Versailler Vertrages. Berlin 1926, — T&une-Chi YłL* The interpretation of treaties. New York 1927. — Wright: The interpretation of multilateraf treaties. „Amer. Joum. of iid. law.** 1929.

Michał Król.

Interwencja.

i. Pojęcie i cechy. 2. Powody interwencji, co do których prawnego uzasadnienia przeważa w doktrynie opinja negatywna. 3. Powody interwencji o spornem uzasadnieniu. 4. Powody interwencji, których prawne uzasadnienie oceniane jest w doktrynie pozytywnie.

1. Pojęcie i cechy. Interwencję określamy jako władcze wtrącanie się w czasie pokoju do spraw obcego państwa, które w warunkach normalnych są interwenjentowi jury-

46*