Magazyn6�301

819

JAURES JEAN — JAWNA SPÓŁKA

dziele ustęp o wojnie francusko-niemieckiej 1870/71 roku. W innem dziele p. t. „L’ar-mee nouvelle“ J. usiłował szczegółowo, z dużym nakładem pracy, przedstawić, jak zorganizowana winna być armja demokratyczna, obliczona tylko na obronę państwa, a nie na akcję zaborczą.

Ustrój socjalistyczny wyobrażał sobie w postaci dwu możliwości: i) jako zorganizowany całkowicie politycznie, społecznie i ekonomicznie przez państwo, w którem wszyscy byliby urzędnikami, poczynając od robotników, a kończąc na ministrach, profesorach i t. p.; sądził, że ponieważ wszyscy byliby urzędnikami, biurokracja jako oddzielna warstwa nie istniałaby, ustrój ten politycznie byłby więc demokracją, a zatem wolności nie groziłoby niebezpieczeństwo; 2) jako oparty na wolnych związkach zawodowych, wyzwolonych całkowicie z pod kierownictwa państwa, lecz będących tylko pod ogólnym jego nadzorem, niezbędnym dla utrzymania koordynacji różnych czynności, zaspokajających potrzeby społeczeństwa. Osobiście wypowiadał się za tym drugim systemem. J. jako ewolucjoni-sta rewolucjonizował politykę socjalistyczną we Francji, kraju demokratycznym, otwierającym szerokie możliwości dla wolnościowego kolektywistycznego rozwoju społecznego.

Na międzynarodowym zjeżdzie socjalistycznym w Amsterdamie starły się dwa kierunki: jeden ortodoksyjno-marksistow-ski, reprezentowany przez Kautskiego, Be-bla i innych, drugi przez J., Bernsteina i pokrewnych im działaczy. Pierwszy wziął górę nad drugim. Był to kulminacyjny punkt wpływu ortodoksji w ruchu socjalistycznym. J. podporządkował mu się formalnie; nastąpiło później połączenie się socjalistów francuskich w jedno stronnictwo. Uczniami J. byli w ruchu francuskim Albert Thomas i Leon Blum. Uczniowie jednak nie dorównali mistrzowi, który ich znacznie przewyższał. J. zginął tragicznie, zamordowany w Paryżu w restauracji w przededniu wojny przez Villaina, przeciwnika pokojowej akcji wielkiego trybuna. Uchwałą parlamentu francuskiego zwłoki J. przeniesione zostały w listopadzie 1924 r. do Panteonu w Paryżu.

Zbiorowe wydanie dzieł J. jest w druku.

Literatura: DeŁevmkff: Lee antinormes sodalisies. Pana J930. —

Lety-BrUhl: Jean Jaurłs. Parts s. d. — Rappaporł: Jaurhi.

Parts 8. d. — WeiŁŁ: Histoire du mourcment social en France.

1911Ludwik Kulczycki.

Jawna spółka.

1. Pojęcie, pochodzenie i cechy charakterystyczne 2. Spólnicy, ich odpowiedzialność i rozmiar przedsiębiorstwa spółki. 3. Zasady interpretacyjne, powstanie, zarejestrowanie i istota prawna. 4 Stosunek do osób trzecich i stosunki pomiędzy spólnikami. 5. Udział w zyskach, socius admissus i zakaz konkurencji. 6. Rozwiązanie, likwidacja i przedawnienie roszczeń z zobowiązań spółki przeciw spólnikom.

1. Pojęcie, pochodzenie i cechy charakterystyczne. Spółka jawna (offene Handels-gesellschaft, societe en nom collectif, partner ship) czyli z ujawnionymi spólnikami, inaczej spółka pełna (czyli z pełną odpowiedzialnością spólników) lub spółka firmowa (jako prowadzona pod firmą, tworzącą się od nazwisk spólników) jest zrzeszeniem umownem (a nie opartem na wspólności majątkowej, wynikającej np. z odziedziczenia przedsiębiorstwa przez spadkobierców właściciela) dwóch lub większej ilości osób, mającem na celu wspólne prowadzenie przedsiębiorstwa (również i gospodarstwa rolnego) w większym rozmiarze, we współ nem imieniu spólników, pod firmą spółkową, na zasadzie odpowiedzialności wszystkich uczestników nieograniczonej i solidarnej między sobą i ze spółką (art. 75 i 85 Kodeksu Handlowego).

Spółka jawna zawdzięcza swe pochodzenie „kompanjom" (od cum-panis, t. j. wspólny chleb) średniowiecza włoskiego; powstaje ona na gruncie wspólnoty rodzinnej, gdy przedsiębiorstwo ojcowskie prowadzą synowie wraz z innymi członkami rodziny. Statuty florenckie z XIV wieku mówią często o fratres communiter viventes et eandem mercantiam exercentes (bracia żyjący wspólnie i prowadzący ten sam handel). Warunki życia średniowiecznego, w ciasnych miastach włoskich, sprzyjały rozwojowi tej formacji; uważano ścisły związek między spólnikami za naturalny; odpowiedzialność w takich spółkach była in solidum (już w genueńskiej rocie, t. j. zbiorze orzeczeń z XIII stulecia jest wzmianka, iż odpowiedzialność solidarna spólników za dług spółki jest przyjęta zwyczajowo) i przytem nieograniczona. Odpowiedzialność solidarna była istotą samej spółki. Wszakże spółki z taką odpowiedzialnością bynajmniej nie poprzedzały spółek, w których jeden lub kilku spólników odpowiadało w sposób ograniczony; te ostatnie spółki, wyrosłe z pnia umowy commrndy,