Magazyn6
0601

102

KATASTER GRUNTOWY — KATOLICYZM

litą reformę tego podatku, a w konsekwencji usunięcie istniejących wtedy 20 głównych systemów podatkowych.

W związku z tern postanowiono stworzyć kompletny k. g., wykorzystując w tym względzie doświadczenia Francji i Bawarji (która wnet po Francji zaprowadziła u siebie k. g.). Stworzenie powyższego katastru napotkało w państwie pruskiem na poważne trudności, gdyż brakło do tegu celu odpowiedniego materjału kartograficznego. Istniejące mapy wojskowe sztabu generalnego ze względu na małą skalę, jak również sposób powstania nie nadawały się do tego celu, gdy tymczasem ustawa przeznaczyła na powyższe czynności bardzo krótki termin, bo do 1. 1. 1865 r., a więc 4 lata. Przeprowadzenie ogólnego pomiaru kraju w przeciągu tak krótkiego terminu było niemożliwe, wobec czego pomiary musiały ograniczać się tylko do koniecznych wypadków, zaś do sporządzenia map użyto planów, znajdujących się w różnych urzędach lub u osób prywatnych. Po zestawieniu zebranego materjału okazało się, iż poza sporządzonym na podstawie tych dokumentów katastrem pozostało do pomiaru 15.7% całego obszaru państwa pruskiego.

Po dokonaniu potrzebnych pomiarów i sporządzeniu map nastąpiło oszacowanie (klasyfikacja) gruntów, polegające, podobnie jak w Austrji, na ustaleniu dla każdej parceli czystego dochodu. Na podstawie powyższych czynności sporządzono operat katastralny, który służy do tego samego celu, co austrjacki. Operat ten dzieli się na techniczny i pisemny. Operat techniczny tworzą mapy oraz dokumenty pomiarowe, zaś pisemny: księga parcel, matrykuła podatku gruntowego, spis artykułów matrykuły i alfabetyczny spis właścicieli gruntów.

Utrzymanie operatu katastralnego w zgodności ze stanem rzeczywistym nakazała ustawa z dnia 8. II. 1867 r. (Zb. ust. pr. str. 185). Odnośne przepisy normują tę sprawę zasadniczo w sposób podobny, jak w katastrze austrjackim, a różnice pochodzą tylko z przyczyn odmiennego sposobu powstawania katastru i z formalności wynikłych z odrębnego ustawodawstwa pruskiego. W tym celu wydał rząd pruski dziesięć instrukcyj, normujących tryb postępowania, a dotyczących utrzymania zawsze w jak najnowszym stanie ksiąg i map katastralnych, wykonywania pomiarów, załatwiania spraw budynkowych, a także organizacji i trybu urzędowania władz katastralnych.

5.    Kataster systemu węgierskiego. Prócz powyższych dwóch systemów istniał jeszcze kataster węgierski w gromadach spisko-orawskich, stanowiących obecnie część powiatu nowotarskiego, a należących przed wojną do Węgier. Kataster ten zbliżony był do austrjackiego. Ponieważ uległ on w przeważnej części zniszczeniu, dokonuje się obecnie w powyższych gromadach jego rekonstrukcja według przepisów, obowiązujących w województwach południowych.

6.    Rejestry gruntowe. Różność systemów katastralnych na obszarze Państwa Polskiego, nadto brak katastru w znaczeniu nowożytnem na obszarze województw centralnych i wschodnich spowodowały, iż Rząd Polski postanowił przystąpić do założenia na całym obszarze państwa jednolitego katastru w formie rejestrów gruntowych. Wstępem do tego celu jest odbywająca się nowa klasyfikacja gruntów, zarządzona ustawą z dnia 26. III. 1935 r., „o klasyfikacji gruntów dla podatku gruntowego" (Dz. U. R. P. Nr. 27, poz. 203). Odnośny projekt ustawy o rejestrach gruntowych został wniesiony pod obrady Sejmu (Druk sejmowy Nr. 609/38).

Władysław Murzewski.

Katolicyzm

(zasady polityczne i społeczne).

1. Doktryna. 2. Ideał historyczny starożytności. 3, Ideał historyczny średniowiecza. 4. Upadek porządku średniowiecznego. 5. Poszukiwanie nowego ideału historycznego. 6. Nowy ideał historyczny. 7. Tendencje rozwojowe katolicyzmu.

1. Doktryna. Celem religji katolickiej jest, ze stanowiska filozofji i teologji, rozwój osobowości człowieka, dla umożliwienia mu połączenia się z osobami Trójcy św. przez poznanie i łaskę. W związku z tem k. pragnie, by ustrój społeczny i polityczny ułatwiał rozwój osobowości, a w każdym razie by go nie hamował. K. w przeciwstawieniu do starożytnych kultur rozróżnił Kościół 1 państwo, zostawiając każdej z grup odrębną celowość. Mimo to żąda od państwa, by zapewniło warunki rozwoju osobowości człowieka. Ponieważ nędza utrudnia praktykę cnoty, k. szczególnie dba o warstwy niższe, prowadząc nietylko akcję charytatywną, ale stawiając postulaty ustrojowe. Zasady te pozostały niezmienne od starożytności chrześcijańskiej, ale w urny-