Magazyn60601

1002

MOŚCICKI IGNACY — MUN THOMAS

wydawanego w Londynie „Przedświtu". Z czasów pobytu w Londynie datuje się znajomość i przyjaźń M. z Józefem Piłsudskim.

W 1897 r. profesor Józef Wierusz-Ko-walski powierzył M. obowiązki asystenta przy zajmowanej przez siebie katedrze fizyki na uniwersytecie we Fryburgu Szwajcarskim. M. rozpoczął wtedy okjes gorączkowej pracy naukowej, uwieńczonej szeregiem doniosłych wynalazków. Dla ich eksploatacji powstało w Szwajcarji kilka spółek akcyjnych, a wynalazca kierował ich pracami. Od tych prac M. został oderwany, gdy senat politechniki lwowskiej powołał go 19. VIII. 1912 r. na katedrę chetnji fizycznej i elektrochemji technicznej. W styczniu 1913 r. rozpoczął M. wykłady. W latach szkolnych 1915/16 i 1916/17 piastował godność dziekana wydziału chemicznego. W 1916 r. powstał we Lwowie Instytut Badań Naukowych i Technicznych „Metan", przetworzony w „Chemiczny Instytut Badawczy", który, jak mówi statut, jest stowarzyszeniem „nie obliczonem na zysk, lecz mającem wyłącznie za cel popieranie pracy w polskim przemyśle chemicznym". W 1921 r. został M. mianowany profesorem zwyczajnym technologji chemicznej nieorganicznej i elektrochemji technicznej w politechnice lwowskiej. W lipcu 1922 r. M. objął kierownictwo fabryki azot-niaku w Chorzowie i pomimo, że opuszczający Chorzów inżynierowie i technicy niemieccy zabrali ze sobą lub zniszczyli wszelkie plany i instrukcje, potrafił w ciągu kilku tygodni uruchomić fabrykę, a nawet poprawić błędy konstrukcji niemieckiej.

M., jako kandydat marszałka Piłsudskiego, został przez Zgromadzenie Narodowe wybrany Prezydentem Rzeczypospolitej dn. 1. VI. 1926 r. Dn. 8. V. 1933 r. dokonana została powtórna elekcja M. na dalsze siedmiolecie.

Literatura: Cepnik Henryki Ignacy Mościcki. Warszawa 1933. — Prof dr. Ign. Mościcka, tycie i działalność na polu nauki i techniki (praca zbiorowa). Warszawa 1934.

Motta Giuseppe.

M. najwybitniejszy dziś szwajcarski mąż stanu, ur. 1871 w Airolo, w kantonie tes-syńskim, pochodzi z włoskiej części swej czterojęzycznej ojczyzny. Odbywszy gruntowne studja prawnicze na uniwersytetach we Fryburgu szwajcarskim, Monachjum i Heidelbergu, już jako dwudziestokilkoletni adwokat wszedł do „wielkiej rady" (parlamentu) swego kantonu, a niebawem, w 1899 także do Rady Narodowej szwajcarskiej. W obu tych ciałach ustawodawczych zasiadał aż do 1911, jako jeden z przywódców stronnictwa katolicko-konserwatywne-go, zwracający uwagę swoją wytworną wymową. W roku następnym został członkiem Rady Związkowej (rządu szwajcarskiego), w której naprzód objął kierownictwo departamentu skarbu, w 1920 zaś — departamentu politycznego, na którem to stanowisku pozostaje aż do chwili obecnej, kierując nieprzerwanie, w sposób niezwykle umiejętny, coraz to trudniejszą polityką zagraniczną konfederacji. O zgoła wyjątkowym autorytecie, jaki sobie zdobył na tern stanowisku, najlepiej świadczy fakt, że pięć razy (1915, 1920, 1927, 1932, 1937) wybrano go prezydentem Szwajcarji. W tym charakterze witał w 1920 pierwsze Zgromadzenie Ligi Narodów, której był od początku szczerym zwolennikiem, stojąc stale na czele delegacji szwajcarskiej, przewodnicząc ważnemu Zgromadzeniu w 1924 i odgrywając doniosłą rolę na konferencji rozbrojeniowej w 1932. Pozyskiwał sobie równocześnie coraz to szerszy autorytet międzynarodowy, a cechujący go szlachetny umiar, prawość charakteru i ujmująca prostota zjednały mu też powszechną sympatję osobistą w kraju i zagranicą. Łączy w sobie wszystkie dodatnie cechy tradycyjnej demokracji szwajcarskiej, a gorący katolik o wzo-rowem życiu rodzinnem jest również wypróbowanym przyjacielem Polski.

Oskar Haleckl.

Mun Thomas.

M. urodził się w 1571 r., jako syn kupca. W r. 1615 wszedł do zarządu Kompanji Wschodnio-Indyjskiej. W celu odparcia zarzutów, że prowadzony ze Wschodem handel za pośrednictwem Kompanji Wschodnio-Indyjskiej był niekorzystny dla Anglji, napisał w r. 1621 „A Discourse of Trade from England into the East-Indies, answering to diverse objections, which are usually madę against the same". (Przedruk „A Select Collection of Early English Tracts on Com