Magazyn6
8001

472

BOERNER IGNACY — BOEROWIE

czyi w pracy bojowej Brygady. W lupcu 1917 — w związku z „kryzysem przysięgowym" — został internowany w Benjaminowie, po wyjściu z obozu pracował w P.O.W. w Warszawie. W grudniu 1918 r. przystąpił do organizowania Milicji Ludowej i do września 1919 był jej komendantem. Mianowany kapitanem w listopadzie 1918 r., przy ustalaniu stopni oficersk.ch zweryfikowany na podpułkownika, w 1928 r. uzyskał stopień pułkownika. Wyższą szkołę wojenną ukończył w r. 1925. Po zawarciu pokoju w Rydze dowodził krakowskim 5 Pułkiem saperów, od czerwca 1923 r. do listopada 1924 r. był attache wojskowym w Poselstwie Polskiem w Moskwie, w 1928 r. szefem wydziału wojskowego w Min. Przem. i Handlu i dyrektorem „Polminu". Dn. 16. IV. 1929 r. mianowany ministrem Poczt i Telegrafów, zmarł na tern stanowi sku w Warszawie 13. IV. 1933 r. Pozostawił po sobie w rękopisie obszerne wspomnienia z udziału w rewolucji 1905, drukowane częściowo w dziennikach warszawskich.    Ficgmcnty wspomnień z r. 1918

ogłosił w piasie krakowskiej.

Literatura: IHleudski Józef: Pisma — AIowy — Rozkazy_t tom //, III i VIII. Warszawa 1930—1933; Tegoi. Poprawki Historyczne. Warszawa 1931₁ Tegoi: 1926—1930; Przemówienia — Wywiady — Artykuły. Warszawa 1931. — Pobóg~ Malinotczki Wl.: Józef Piłsudski. 1901—1908. W ogniu rewolucji. Warszawa 1936. — Polska Organizacja Wojskowa. Szkice i Wspomnienia pod redakcją J. StachieuAcza i W. Lipińskiego. Warszawa 1930. — Polski Słownik Biograficzny, t. II. — Składkotetki Sławoj: Strzępy Meldunków. Warszawa 1936; Tegoi: Benjaminów. Warszawa 1934. — SotołnicW Af~* „Czternaście /ał“. Warszawa 1936.

Wł. Pobóg-Malinowski.

Boerowie.

(Wojna Burska).

Od r. 1652 istniała na Przylądku Dobrej Nadziei niewielka kolonja holenderska jako stacja na drodze do Indyj. Po wojnach napoleońskich Przylądek dostał się ostatecznie w posiadanie Anglji jako jedna z głównych baz dla jej floty. Mała społeczność kolonistów holenderskich, nazywających się B o e r s (niem. Bauern) poddawała się zrazu biernie rządom angielskim. Kością niezgody stało się zniesienie niewolnictwa we wszystkich posiadłościach Wielkiej Brytanji (1833): Boerowie uznawali wysokość odszkodowania, przyznanego im za dotychczasowych ich niewolników murzyńskich, za niewystarczającą, warunki jej wypłaty \p>łatność w Londynie) za niedogodne, a opiekę odosobnionych gospodarstw przed najazdami licznych wojowniczych plemion tubylczych z głębi kraju za niedostateczną. Niezadowolenie wreszcie znalazłc wyraz w wielkiej wędrówce kolonistów boerskich w głąb kontynentu (Great Trek, 1836): powstały na północ od angielskiej Kolonji Przylądkowej niezależne repwibliki chłopskie Transvaal, Natal i Oran ja. Ale i tam podążyły za Boerami później roje emigrantów angielskich i innych, zwłaszcza gdy w tych krajach znaleziono diamenty (1870) i złoto (i8eo): boerska społeczność rolniczo-pasterska i spiekulujący kapitalizm międzynarodowy stanęły oko w oko. Boerzy, korzystając z kapitałów „przybyszów cudzoziemskich" na cele skarbowe swych republik, nie pi zyznawali jednak tym u i 11 a n-d e r s żadnych praw politycznych. Gdy zagrażający obu społeczeństwom Zulusi zostali ostatecznie przez Anglików pobici (1879), doszło do konfliktu między białymi. Konserwatywny premjer angielski Disraeli (lord Beaconsfield) dokonał był aneksji T.ansvaalu w r. 1877; niezdecydowana polityka liberalnego rządu Gladsto-ne’a, zwlekającego z przyobiecaną auto-nomją, doprowadziła do walki i do klęski Anglików pod Majubą (1881), po ktoiej Gladstone przyznał Transvaalowi autono-mję. W tym samym czasie jednak Cecil Rhodes, marzący o stworzeniu jednego łańcucha terytorjów angielskich przez całą długość Afryki od Przylądka Dobrej Nadziei do Kairu, rozpoczął politykę okrążania Transvaalu przez tworzenie na północ i na zachód od niego nowych brytyjskich tery-torpów kol mjalnych, — m. in. R idezji, — mających zarazem stanowić zapory przeciw ekspansji koloujalnej Francji czy Niemiec wpoprzek kontynentu. Już jako premjer Kolonji Przylądkowej Rhodes dopuścił do — nieudałego zresztą — najazdu zbrojnego Jamesona na Transvaal (1895). Następe stwem była druga wojna boerska (1899 do 1902), prowadzona przez repmblil 1 Trans-vaal i Oranję przy demonstracyjnych sym-patjach kontynentu europejskiego, szczególnie Niemiec. Jak poprzednio w czasie wojny krymskiej, angielski system militarny okazał się żle przygotowanym do wojny lądowej na większą skalę i w odległym kraju. Po szeregu niepowodzeń angielskich