Magazyn6501

NIEMIECKA MARKA — NIEPODZIELNOŚĆ GOSPODARSTW WIEJSKICH 79

stosowanie kursu marki do jej relatywnej siły nabywczej w kraju i zagranicą, równocześnie realizuje się cele zgóry wyznaczone przez politykę handlową i ogólną politykę

gospodarczą.

Różniczkowanie kursu marki jest możliwe i w praktyce osiągane dzięki istnieniu kilku okoliczności: i) daleko posuniętemu rygoryzmowi reglamentacji dewizowej, działającej dosyć sprawnie i skutecznie; 2) rozrachowywaniu należności międzypaństwowych na drodze bilateralnej przy pomocy clearingu beztransferowego; 3) odmrażaniu wierzytelności kapitalistów zagranicznych przy zmniejszaniu sumy długu.

Tak więc, między innemi ze względów prestiżowych oraz biorąc pod uwagę dotychczas panujące poglądy na istotę i kurs walut, w Niemczech zasadniczo obowiązuje, jeśli chodzi o formalno-prawny punkt widzenia, fikcyjny parytetowy kurs marki, natomiast w całym szeregu wypadków, w sposób pośredni operuje się marką o kursie niższym, w niektórych wypadkach odbiegającym w notowaniach giełdowych od parytetu do 89%.

Literatura: Całkoeińuki A.: Inflacja niemiecka. Poznań 1924. — Diermchke K. tmd MOllor F.: Die Notenbanken der Wdt. Berlin 1926. — German Imperial Banking Laws. Edited by Dr. R. Koch. National Monetary Commission. Washington 1910. — RoaińmM JL.: Naprawa waluty w Niemczech-Poznaii 1928. *— Schumacher H.x Germany'g Present Cur-rency System. »The Lessons of Monetary Ezperience — Etsays in Honor of Irrinff Fisher*¹ New York 1937.

Józef Śwldrowski.

Niepodzielność gospodarstw wiejskich.

Podział jednolitego gospodarstwa wiejskiego np. przy spadkobraniu jest dla tego gospodarstwa katastrofą. Trzeba zmieniać budynki, dobudowywać nowe, reorganizować system gospodarstwa polowego i t. p. Z tych powodów w niektórych okresach czasu i w niektórych krajach spotykamy się z przymusem niepodzielności gospodarstw wiejskich. W obecnych czasach w zasadzie prawo toleruje podział gospodarstw wiejskich, o ile nie doprowadza on do nadania ustrojowi rolnemu cech ujemnych. Jeżeli z jednego gospodarstwa folwarcznego powstanie kilka lub kilkanaście zdrowych gospodarstw włościańskich, będzie to zwykle traktowane nawet jako poprawa ustroju rolnego. Natomiast jeśli zdrowe gospodarstwo włościańskie rozpadnie się na kilka jednostek zbyt drobnych i utraci w ten sposób swoją samodzielność gospodarczą, będzie to objawem psucia się ustroju rolnego. Tutaj chodzi o zagadnienie niepodzielności gospodarstw włościańskich. Niepodzielność tych gospodarstw zwyczajowo panowała na szerokich obszarach Europy środkowej i zachodniej i w całej swojej rozciągłości przetrwała w wielu krajach do dnia dzisiejszego. W Polsce dawniej również panował dosyć powszechny zwyczaj niedzielenia gospodarstw kmiecych. Stopniowo zaginął on w okresie pańszczyźnianym, zachowując się tylko w niektórych częściach Polski, mianowicie w b. zaborze pruskim, w północnych powiatach województwa Warszawskiego i Białostockiego, na Łemkowszczyźnie i miejscami w niektórych innych częściach Polski. Prawo może być w kolizji ze zwyczajem niepodzielności gospodarstw włościańskich. Np. przeciwstawia się temu kodeks Napoleona oraz kodeks cywilny austrjacki. W innych wypadkach prawo może podtrzymywać zwyczaj niepodzielności, a nawet narzucić przymusową niepodzielność gospodarstw włościańskich. W każdym razie tam, gdzie niema zwyczaju niedzielenia gospodarstw, prawo nie zawsze może wywrzeć pełny skutek, t. zn. bywa omijane. W Polsce mamy już dzisiaj sporo gospodarstw formalnie niepodzielnych. Należą do ich liczby gospodarstwa powstałe na skutek parcelacji. Istnieje ustawa z 1937 o ograniczeniu podzielności gospodarstw, powstałych z parcelacji. W myśl tej ustawy wszystkie gospodarstwa omawiane nie mogą być dzielone bez zgody władzy państwowej. Poza tern mamy osady rentowe, utworzone przez pruską Komisję Kolonizacyjną, również pewną ilość osad rentowych, utworzonych przez komisję generalną w b. zaborze pruskim, wreszcie włości rentowe, utworzone przez krajową Komisję Włości rentowych we Lwowie. Nazwa osada lub włość rentowa przywiązana jest do gospodarstwa, które powstało w drodze parcelacji, uzyskując specjalny kredyt rentowy od instytucji, która dane gospodarstwo w ten sposób utworzyła. W pewnych razach mogły powstawać osady lub włości rentowe z istniejących poprzednio gospodarstw przez udzielanie odpowiedniego kredytu rentowego. Cechą charakterystyczną tych gospodarstw jest to, że właściciel ograniczony jest w rozporządzaniu się swojem gospodarstwem. Mianowicie nie wolno mu tego gospodarstwa bez zgody