Magazyn6E901

441

POLSKA

scy obywatele zostali zrównani w obliczu prawa. Władzę wykonawczą złożono w ręce księcia dziedzicznego w osobie króla saskiego i jego następcy. Drugim organem wykonawczym w państwie była Rada Stanu. Rada Stanu składała się z odpowiedzialnych ministrów: spraw wewnętrznych, czci religijnych, wojny, przychodów i skarbu, policji, ministra sekretarza stanu i czterech referendarzy. Projekty ustaw i wszelkie rozporządzenia Rady Stanu podlegały zatwierdzeniu królewskiemu. Sejm składał się z dwóch izb: senatorskiej i poselskiej; zwoływany był aktem królewskim co dwa lata na przeciąg dni piętnastu. Projekty ustaw, opracowane w Radzie Stanu były, za poleceniem królewskiem przesyłane sejmowi. Izba poselska uchwalała je, lub odrzucała większością głosów. Senat składał się z 18 członków mianowanych przez króla i urzędujących dożywotnio. Ustawa wchodziła w życie z chwilą potwierdzenia jej przez senat, lub ogłoszenia przez króla. Izba poselska składała się z 60 posłów, wybranych na sejmikach szlachty i 40 deputowanych od gmin. Konstytucja ustaliła podział kraju na 6 departamentów, administrowanych przez prefektów. W Księstwie wprowadzony został kodeks Napoleona.

Siłę zbrojną określiła konstytucja na 30 tysięcy stałego żołnierza poza gwardjami narodowemi. Król był mocen część wojska odkomenderować do Saksonji, a na jego miejsce przydzielić wojsko saskie. W zestawieniu z konstytucją majową z roku 1791 jest konstytucja lipcowa mniej demokratyczna, choć w niektórych szczegółach bardziej liberalna. Władza wykonawcza została właściwie zcentralizowana w ręku króla, jako księcia warszawskiego. Kompetencje sejmu wobec ograniczenia wypowiadania się członków izby niższej nie były zbyt wielkie. Natomiast instytucje administracyjne miały zapewniony daleko idący samorząd, dzięki utworzeniu rad obywatelskich. Racjonalny podział administracyjny dawał gwarancję sprawnego działania aparatu państwowego.

Gdy uwaga i wysiłki Napoleona skierowane były w stronę Hiszpanji, niebezpieczeństwo konfliktu z Austrją przybierać poczęło formy coraz realniejsze. Napoleon zajęty operacjami wojennemi na terenie Hiszpanji, gdzie biła się Legja Nadwiślańska, a kawalerja polska wiekopomną sławą okryła się pod Somo Sierrą, nie orjentował się narazie w sytuacji.

Pod koniec 1808 roku przybył do Warszawy król, aby zwołać sejm. Sejm zebrał się 7. III. 1809 i rozpoczął obrady pod laską Tomasza Ostrowskiego. Wobec grożącej wojny większość uchwał sejmowych tyczyła się spraw podatkowych oraz środków mających na celu wzmocnienie finansowe państwa.

Sytuacja Księstwa Warszawskiego wobec zbliżającej się wojny z Austrją była groźna. Poniatowski rozporządzał zaledwie 6 pułkami piechoty, 5 kawalerji, 1‘/^tysięcznym oddziałem Sasów, oraz polską i saską kawa-lerją. Ogółem stało pod bronią 15 tysięcy żołnierzy.

Korpus wojsk cesarskich, liczący przeszło 30 tysięcy, pod dowództwem arcyksięcia Ferdynanda d’Este otrzymał rozkaz przekroczenia granic Księstwa Warszawskiego i natychmiastowego rozpoczęcia ofensywy na Warszaw^rę. Armja regularna Księstwa pod dowództwem Poniatowskiego przystąpiła do operacyj bojowych. Rozpoczęły się one od trzydniowych utarczek kawaleryjskich. Dnia 19. IV. nadciągnęła piechota austrjacka i uderzyła na polską straż przednią pod Falentami. Uporczywy atak Au-strjaków na pozycję główną pod Raszynem nie dał rezultatu. Wojsko polskie pomimo ogromnej przewagi wroga nie ustąpiło z placu boju. Sukces faktyczny pod Raszynem okupił Poniatowski po całodziennej walce 2-tysięcznemi stratami w zabitych, rannych i jeńcach.

Dnia 21. IV. stanęła „konwencja o ustaleniu warunków neutralizacji miasta Warszawy", mocą której Polacy i Francuzi mieli zapewnione swobodne wyjście. Rząd przeniósł się do Torunia. Gdy wojska austrjac-kie zagroziły Pradze, książę Józef podjął skomplikowaną akcję zaczepną trzema grupami operacyjnemi, prowadzonemi przez So-kolnickiego, Kamińskiego i Dąbrowskiego. Sokolnicki stoczył 26. IV. pod Grochowem bitwę z generałem Mohrem i zmusił jego liczniejsze liczebnie wojsko do odwrotu z poważnemi stratami. Po tych operacjach zajął Poniatowski pozycję pod Serockiem. Dnia 3. V. odniósł Sokolnicki nowy sukces, zmuszając Austrjaków do odwrotu. Woj-