Magazyn6901

107

króciutkiemi, zrosłemi spodem z jajnikiem; z główkami 2wo-reczkowemi a rzadzićj lworeczkowemi, zewnątrzwrotnemi, otwiórającemi się w podłuż. Jajnik 1, jajowo-kulistawy, lko-morowy; zalążek 1; szyjka żadna; znamię wiórzchołkowe, nieco szydełkowate albo główkowate, całe lub 3- czy 4-łatocz-kowe. Jagoda mało-mięsista, lnasionowa. Nasiono wzniesione z podstawy, kulistawe; z białkiem zbito-mięsistóm lub chrząstkowatem, często wydrążonóm. Zarodek w szczycie białka w wydrążeniu, malóńfci; z listniami króciuchnymi i ogru-bnimi; z rostkiem przeciwległym znaczkowi, górnym.— Zioła roczne albo wieloletnie, często soczyste, z ■pęczkami naczyń rozrzuconymi ; albo też krzewy z tymiż dośrodkowo ułożonymi, ale bez pierścieni rocznych. Łodygi pojedyncze albo gałęzi-ste, obłe, węzłowato-wstawowate, z gałęziami często naprzeciw-a nigdy w okrąg-ległemi. Liście naprzeciwległe albo okręgowe, lub też przez zranienie naprze, nianległe, całkowite, nerwiste; bez przylistków.

RODZAJ 90. Pieprz [Piper Lin.].— Kolba kwietna osłana przysadkami tarczowatymi lub zbiegającymi, a za każdym kwiat, powstały: z pręcików 2ch lub wielu; z główek 1 -woreczkowych; z jajnika lkomorowego; z zalążka Igo, podstawowego; ze znamienia bezszyjkowego, główkowatego, 3-4-łateczkowego, omszonego. Jagoda lnasionowa; nasiono wzniesione.

Gat. 1. P. czarny [P. nigrum Lin.]. W. t. 210. — Krzew pnąco- i korzenio-czepny: z łodygą na palec grubą, o-błą, nagą, wstawowatą z nabrzmiałymi wstawy; z gałęziami bardzo smigłemi podobnemi łodydze, a gałązkami z jednćj strony każdego wstawu wyżłobionemi. Liście szóroko-jajowate lub eliptyczne, kończyste, (6" i 3''), w podstawie nierówno zaokrąglone czy zwężone lub nierówno sercowate, w brzegu całe i lekko podwinięte oraz słabo przejźrzyste, skórza-ste, nagie, z wiórzebu lśnące i ciemnozielone a spodem óme i modrawe, 5—7nerwowe; z ogonkami średnimi, ryuienkowa-tymi. Kolby krótkoszypułkowe, 3—5'' długie, obłe, wysmukłe, wiszące; z przysadkami równowązkimi; z jajnikami bez-szypułeczkowymi, prawie-kulistymi; ze znamionami 3—5ma. Jagody odosobnione, kuliste, czerwonawo-cise.— Dziko rośnie w Indyach wschodnich, a uprawiany tamże i prawie wszędzie przy zwrotnikach; kwitnie prawie ciągle.

Jako lek od dawna są znanymi jego owoce, zwane pieprzem czarnym i białym— piper nigrum ot album, otrzymywane — piórw-Bze przez suszenie zielonych jagód całych, a drugie przez omielanie z doj-żrzałych zewnętrznej powłoki. Zawiera on w Bobie' wiele żywicy, oleju lotnego i piperynu; udzielających mu skutków rozgrzewających, pobudzających trawienie i przeciwziinnicznych; w których to wypadkach do dziś dnia jako lek używanym bywa. Zewnętrznie także drażni mocno skórę i działa jako odciągający.    '