94299401

578 Z. SZYMANOWSKI

dzo drobną ilość n. p. 0*01 cm³ surowicy końskiej pod skórę, ginie bardzo gwałtowną śmiercią po zastrzyknięciu jednej lub kilku setnych cm³ tejże surowicy do żyły. Tak więc pod wpływem poprzedniego zastrzyknięcia substancya obojętna stała się gwałtownym jadem, zwierzę wykazuje w stosunku do niej nadwrażliwość. Jak lo już zaznaczyliśmy, pierwsza dawka może być bardzo niewielka. Już tysiączne części grama sprowadzić mogą nadwrażliwość. Musi jednak minąć pewien określony przeciąg czasu, zanim ta zmiana nastąpi. Wynosi on zwykle 10 —15 dni. Raz Avywołana nadwrażliwość utrzymuje się bardzo długo, niekiedy całemi latami. Warunkiem zasadniczym jest tożsamość substancyi. wprowadzonej za pierwszym i za drugim razem. Zjawisko nadwrażliwości wykazuje najzupełniejszą swoistość biologiczną. Ustrój nadwrażliwy względem dem surowicy końskiej, zachowuje się zupełnie normalnie względem surowicy baraniej i t. p.

Ogólne uwagi 0 odporności. Rozpatrzone tu zjawiska nie wyczerpują bynajmniej wszystkich odczynów odpornościowych. Istnieją inne już to bardziej złożone, już to posługujące się wskaźnikami natury fizycznej i t. p. Wspólną jednak cechę zjawisk odpornościowych stanowi ta okoliczność, że przebiegają one inaczej, gdy dana substancya uodporniająca spotka się z odpowiadającą jej surowicą, ■niż kiedy się. zetknie z surowicą normalną. Wspólne są jeszcze inne właściwości. Przedewszystkiem, jak dotąd, tylko sutstancye natury ' białkowej mogą występować w charakterze ciał uodparniających. Ani produkty rozszczepienia białka, ani węglowodany lub ciała tłuszczowe nie wywołują takich zmian w ustroju, dc którego zostały wprowadzone. Dla wywołania odporności substancye odnośne muszą być wprowadzone do ustroju w ten sposób, ażeby ich nie dosięgły fermenty trawiące.

Przy zakażeniu naturalnem rozumie się samo przez się, że zarazki przynajmniej przez pewien czas mogą się ostać wobec działania rozkładających je fermentów. Uodpaririając sztucznie ustrój surowicą obcą, zawiesiną ciałek czerwonych i t. p. nie można wprowadzać ich drogą przewodu pokarmowego, gdzie fermenty trawienia szybko rozszczepiają białko. Pozostaje przeto tylkc zastrzyknię-cie pod skórę, do żyły lub jakiejkolwiek jamy ciała. Dalszą wspólną cechą wszystkich odczynów odpornościowych jest swoistość biologiczna, wybiegająca daleko poza ramy chemii współczesnej. Wspólny nadto dla wszystkich jest czas, który upłynąć musi od chwili uod-