maistre o papiezu024701

247

Zaiste! rzecz to bardzo niezwycźajna i nieznana u reszcie E-uropy, widzieć biskupa Rossyjskiego, który ażeby dowiódł doskonalej prawowierności swego kościoła, odwołuje się w tym względzie do świadectwa protestanckiego doktora.

On sam nawet, zganiwszy dla formy ten pociąg ku kalwi-nizmowi, nie przestaje nazywać Kalwina wielkim człowiekiem I), która to nazwa dziwacznie brzmi w uściech biskupa mówiącego o kacerzu, a która ani razu w całem dziele użytą nie była względem jakiegokolwiek z katolickich doktorów.

\V innćm miejscu powiada nam, że przez piętnaście wieków doktryna kalwińska była prawie nie.zrianą w kościele 2 . To wysłowienie już samo przez się jest ciekawe, ale w dalszym ciągu książki jeszcze z większą występuje otwartością: uderza jawnie na doktrynę sakramentów i pokazuje się całkiem zwolennikiem Kalwina*

Że zaś dzieło to, jak już wyżej w^rspcmniałem, wyszło z drukarni synodu, zwyraźnćm tegoż potwierdzeniem, nie masz zatćm wątpliwośći, że jest obrazem powszechnej doktryny duchowieństwa, z wyjątkami, które szanować uważam sobie za obowiązek.

Mógłbym tu jeszcze inne, niemnićj stanowcze przytoczyć świadectwa, atoli muszę być zwięzłym. Nie tylko twierdze, iż kościół o którym mowa jest protestanckim, ale nadto utrzymuję, że być nim koniecznie musi, i źe gdyby nim nie był, wówczas prawda Boża prawdą byćby przestała. Z zerwaniem węzła jedności, ustaje wspólność w-poddaniu się sądowi jednć nieomylnej władzy, a tćm samem niemasz zasad wiary odwiecznych. Wszystko wtedy schodzi do szczegółowego sądu i wszechwładzy cywilnej, które stanowią treść protestantyzmu.

Gdy zresztą rozszerzanie tej nauki nie obudzą żadnćj ęba-wy w Iiossyi i toż samo państwo mieść* w sobie około trzech milionów poddanych protestanckich, nowatorowia wszelkiego rodzą; j umieli korzystać z tej sposobności, aby z wszelką wolnością rozpowszechnić swe opinie we wszystkich stanach państwa, i wszyst-

0

■    _f 4

1)    Magnum virum. Ibid. str. 168.

2)    Doetrin nn Calrini per M et L) inauditamlbid.

i ,fl ym.1 firt. annos in eccletńa Ckrisli pfna ■ - o- iiv.o >'\y.    .i ,,

Arcybiskup Twerski> wydal to dzieło po łcciuie pewnym będąc, że zostanie wolnym od krytyki tak swoich współbraci, którzyby nigdy fa-milr.nćj nie rozgłaszali tajemnicy, jaj^o tćż i ludzi światowych, którzy by go nie zrozumieli i którzyby się nie troszczyli ani o opinie Prałata, ani o osobę jego. Nie można sobie utworzyć wyobrażenia o obojętności Rossyan dla tego rodzaju ludzi i rzeczy, jeżeli się jej świadkiem tego nie było.