NDIGCZAS0034762535

Kazimierz Sosnowski. 119

Beskid Mały.

W te góry, mało znane zwykłemu turyście, który zawsze uważa na dróg barwne znaki, chodź z nami! Od Wadowic Wędrując po Żywiec, spotkamy puszcze, rzeki, ruiny i zamki • • .

/. Brzostowska.

I. Przyroda.

(Sandecka a Żywiecka kotlina. — Pogardzony kopciuszek. — Trzy nazwy. — Beskid Mały jest odrębnym górotworem. — Pasemko Pewelskie. — Granice, obszar, charakter i całokształt Beskidu Małego. — Przełęcz „U Panienki". — Nowy Świat. — Krajobrazowe powaby. — Wybitniejsze szczyty i widokowe punkty. — Poprzeczne i podłużne doliny. — Przełomowe doliny Soły, Skawy i Choczenki. — Bogactwo i różnorodność borów. — Brzozowe gaje. — Cisowa góra. — Lasy limbowe. — Świat zwierzęcy).

Dwie walne kotliny śródbeskidowe współzawodniczą ze sobą o pierwszeństwo pod wzglądem znaczenia kulturalno-gospodarczego, wielkości obszaru i malowniczości położenia: Sandecka i Żywiecka. Pierwsza jako niżej położona (Nowy Sącz leży 299 m., Żywiec 346 m. n. p. m.), znacznie mniej sfalowana i dużo niższemi pasmami gór otoczona, ma klimat łagodniejszy i glebą żyźniejszą, to też pod wzglądem rolniczym stoi wyżej niż Żywiecka; dziąki temu osadnictwo ludzkie siąga w Sandeczyznie daleko w głąb doby przedhistorycznej, a w dziejach Polski, w rozwoju kultury i handlu od najdawniejszych czasów odgrywała ona zawsze wybitną rolą, podczas gdy Ży-wieczyzna nie może sią na tern polu wykazać tak chlubnym dorobkiem.

Gospodarcze znaczenie Sandeczyzny podnoszą wielce świeżo odkryte żyły ropy naftowej, ślady wągla kamiennego i znane bogactwo źródeł mineralnych, w Żywieczyźnie zaś polegało i polega ono głównie na bogactwie lasów, a w ostatnim czasie wzmaga je silnie postąpujące uprzemysłowienie powiatu. Kultura lasów została w Żywieckiem z kotliny całkowicie w góry wyparta, a dno kotliny zająło rolnictwo, które pierwotnie musiało sią począć w płaskich cząściach kotliny, w okolicy dawniejszego starego i nowego miasta, którego imią od słowa „żywić, żywność" niezawodnie powstało. Nazwa Żywiec nie od czego innego chyba pochodzi, jak od tego, że miejscowość ta, w najurodzajniejszem miejscu kotliny połołożona, była pierwszą, która dla pierwotnej i lesistej okolicy pccząła żywność produkować. Natomiast pod wzglądem wielkości obszaru i malowniczości położenia pierwszeństwo przyznać trzeba kotlinie Żywieckiej. Podczas gdy Sandecka liczy około 80 km² powierzchni i tylko od południa zamknięta jest głównym grzbietem Beskidów (niespełna 1300 m. wys.), a z innych stron otoczona jest ich niż-