page0086

78

Rennes Reńska Liga

•

rym niegdyś zasiadał parlament, ratusz i arsenał. Mieszkańcy trudnij się budową statków wodnych, handlem, tkaniem płótna źaglow^rego i perkali, wyprawą skór i mydlarstwem. Bennes jest stolicą biskupią i siedliskiem trybunału. Ma akademią c trzech wydziałach, szkołę medyczną, ogród botaniczny, liceum, szkołę artylleryi, malarstwa i wiele innj ch naukowych zakładów; nadto, towarzystwo sztuk i umiejętności, publiczną bibliotekę z 50,000 książek, galeryją obrazów, muzeum, zbiór rycin i gabinet narzędzi fizycznych. Z portem St. Mało łączy się Bennes kanałem pomiędzy rzekami Ille i Bance przekopanym.

Rennie (Jan), jeden z najznakomitszych mechaników i inźenierów angielskich, urodził się 1761 r. w Szkocyi i zwrócił na siebie uwagę jako budowniczy młynów, z powoda licznych ulepszeń wprowadzonych przez niego w ich urządzeniu. Lecz dopiero później, gdy rząd powierzył mu kierunek prac portowych i zakładów ma^rynarki, mógł doprowadzić do skutku wielkie pomysły, które powziął jako inżenier. Chwile wolne od zajęć poświęcał astronomii; był przyjacielem młodości sławnego Wattfa i utrzymują, że wiele przyczynił się do udoskonalenia budowy machin parowych, które Watt wprowadził. Z kanałów przez niego wykonanych najgodniejszym uwagi jest kanał Avoński i Kennetski, przechodzący pod górą w długości 4 kilometrów (wiorst). Bennie wykonał zadziwiające roboty w portach: Portsmouth, Chatam i Plymouth. Przy budowie grobli w Sherness ujrzał się w konieczności zakładania fundamentów w głębokości 17 metrów pod powierzchnią morza, przyczem wprowadził w użycie dzwon nurków, w którym poczynił rozmaite ulepszeniu. Z liczby budowli jego morskich, mosty Waterloo i Soutwark w Londynie są okazałemi pomnikami jego geniuszu. Założył w Londynie obszerną fabrykę machin wszelkiego rodzaju; zn.ej to wyszły machiny mennicy londy ńskiej pod każdym względem zasługujące nał uwagę. Wspomnimy jeszcze o urządzonej przez niego fabryce kotwic w Portsmouth, z której pochodzą wszystkie największe kotwice dla okrętów w ojennych. Umarł w Londynie 2 Października 1822 r.

Reńska Bawaryja czyli Bawaryja Nadreńska (Rhembaiem), ob. Ba-

waryja.

Reńska Hessyja (Rheinhessen), jedna z trzech prowineyj wielkiego księ-ztwa Hesskiego, ma 25 mil kvv. powierzchni i około 250,000 mieszkańców, między któremi połowa katolików. Kraj to po w iększej części urodzajny, szczególnie w wina; handel na Ber.ie znaczny. Prowincyja ta składa się z części-archidy jecezyi Mogunckiej, palatynatu i biskupstwa Worms; odr. 1801 do 1814 należała do Francyi, ztąd też tu równie jak w pruskiej prowineyi Beńskiej (ob.) obowiązuje kodex franeuzki (codę Napoleon).    F. H. L.

Reńska Liga (Rheinbund). Podczas nieszczęśliwej dla Austryi kampanii

1805    r., kilku książąt niemieckich już się połączyło było z Francyją, pokój Preszburgski zaś (26 Grudnia 1805 r.) spowodował zupełne rozwiązanie państwa niemieckiego, skoro elektorowie Bawarsid i Wurtembergski otrzymali na mocy takowego godność królewską i równie jak Baden władzę niezależną. W dniu 28 Maja 1806 roku pierwszy elektor i antykanclerz panstwa oświadczył sejmowi, że (wbrew ustawie) mianował kardynała Fescha, wuja Napoleona, swoim koadjutorem i następcą. Później szesnastu książąt niemieckich formalnie odłączyło się od cesarza niemieckiego, a akt ten, podpisany 12 Lipca

1806    r. w Paryżu, zakommunikowany został 1 Sierpnia sejmowi. Opisali oni to swoje postanowienie na wadach organizacyi cessarstwa niemieckiego i zapraszali inne także Stany państwa, iżby poszli za ich przykładem i połączyli się z Liga Beńską. W tymże dniu poseł franeuzki oświadczył, że monarcha jego