page0117

Schlosser — Schltisselburg    109

jować pijarzy starożytnych i tłomaczył Longina O wzniosłości (Baz., 1781), oraz wiele z Eschylesa, Platona i Arystotelesa. Jego Kleine Schriften, wyszły w 6 tomach (Baz., 1779—94).

Schlosser (Jan Fryd. Henryk), znany jako nawrócony i gorliwy obrońca dążeń ultramontańskich, urodzony d. 30 Grudnia 1780 r. w Frankfurcie, siostrzeniec poprzedzającego, a syn Hieronima Piotra Schlosser, zmarłego 1797 r., również przyjaciela młodości Góthe’go, znanego także jako wytworny prawnik i poeta łaciński, praktykował od r. 1803 jako adwokat w rodzinnem swojem mieście, potem w r. 1806 książę prymas mianował go radzcą sądu miejskiego. Po rozwiązaniu wielkiego księztwa Frankfurtskiego, złożył ten urząd, podobnie jak już poprzednio w 1811 r. uczynił w Rzymie jego brat Chrystyjan Schlos-ser, zmarły d. 14 Lutego 1829 r., zdolny, ale przesadzony człowiek; dnia 21 Grudnia -814 r., wraz z małżonką swą, z domu du Fay, przeszedł na wiarę katolicką i bez zajęcia publicznego mieszkał jużto w rodzinnem mieście Frankfurcie, już na wsi pod Heidelbergiem, w dawniejszej parafii \euburg, oddany literaturze i Kościołowi. Umarł w Frankfurcie d. 22 Stycznia 1851 r. Jako autor dał się poznać przez swoje dzieła: Die morge.nla.nd orihodoxe Kirche Russland$ und das europ. Abendland (Heidelberg, 1845) i Die Kirche in ihren Liedern durak alfę Jaht hunderte (2 tomy, Moguncyja, 1851).

Schlozer (August Ludwik, vonj, pracowity niemiecki dziejopi3, urodzony r. 1735 w Jagststedt, w hrabstwie Hohenlohe-Kirchberg, syn pastora, kształcił się w teologii na uniwersytetach w Wittenbergu i Getyndze, gdzie i wschodnich uczył się języków. W r. 1755 jako nauczyciel prywatny udał się de Stoekholmu a potem do Upsali, i tu w szwedzkim języku napisał Dzieje handlu (Stokholm, 1758). Wróciwszy do Getyngi w r. 1759, oddawał się medycynie; lecz powołany przez rossyjskiego historyjografa Mullera na jego pomocnika, udał się w r. 1761 do Petersburga, gdzie się obeznał z językiem ros-syjskim i źródłami do dziejów tego państwa. W r. 1762 mianowany adjunktem przy akademii i professorem w Razumowskiego zakładzie wychowania, a gdy mu zazdrosny Muller wzbronił powrotu do Niemiec, w r. 1765 professorem w akademii, gdzie go zawezwano do napisania dziejów^r staro-rossyjskich. W r. 1767 dopiero wrócił do Getyngi na professora polityki. Tu rozpoczęła się wielka jego działalność pisarska na polu historyi i statystyki. Najcelniejsze z jego dzieł są: Allgemeine nordische Geschichte (2 tomy, Halla, 1772) i przekład ruskiego kronikarza Nestora do r. 980 (5 tomów, Getynga, 1802—9). Nader ożywiony wykład zaleca jego dzieła: Weil geschichte im Auszuge (2 tomy, Getynga. 1792—1801) i Vorbereitung zur Weil'geschichte fur Kinder (Getynga, 1790). Ważne także położył zasługi przez skreślenie dobrych zasad statystyki, lubo w teoryi tejże zbytnią mu zarzucają formutkowość tabellary-czną. Obok prac nad naukami tyczącemi się spraw publicznych, wystąpił jako pisarz polityczny w swoim: Briefwechsel (10 tomów, Getynga, 1776—82 r.) i Staatsanzeiger (18 tomów, Getynga, 1782—93), gdzie bez ogródki, lubo jednostronnie zdania swe wypowiadał. Uszlachcony przez cesarza rossyjskiego i mianowany tajnym radzcą, zmarł r. 1809 w Getyndze.—Syn jego starszy, Chrystyjan, napisał i wydał jego życiorys (Lipsk, 1828), a wnuk Karol, napisał Dzieje prowmcyj Kadbaltychich (3 tomy, Berlin, 1850—53).

Schliisselbarg, miasto powiatowe i forteca gnbernii Petersburgskiej, leży pod 59°57' szerokości północnej i 48°42' długości wschodniej, na wyspie rzeki Newy, przy wyjściu tejże z jeziora Ładogi. w odległości 8⁴/₇ mil od miasta gubernijalnego Petersburga. Założone w r. 1324 przez wielkiego księcia Ju-