page0149

110 Jamochłony: Grzebienice.

TYP DZIEWIĄTY.

JAMOCHŁONY (COELENTERATA).

Ryc. 61. Parzydełko jamochłonów: a—z wciągnię-tem włókienkiem, h—z wy-ciągniętem.

Ciało o budowie promienistej, według liczb 4 i 6 lub ich wielokrotności; z środkową jamą chłonącą (żo-łądkowo - naczyniową), odpowiadającą jamie ciała, narządom trawienia i krążenia innych zwierząt; do jamy tej, będącej charakterystyczną cechą jamochłonów, prowadzi zwykle tylko jeden otwór, służący jednocześnie jako gęba i odbyt; z boków jamy chłonącej rozch odzą się często promieniste kanały obwodowe. Drugą cechą charakterystyczną dla większości stanowią n a-rządy pokrzywowe czyli parzydełka, umieszczone w skórze; składają się one z torebek, zawie-rających ostrą ciecz i delikatne włókien-ko (ryc. 61); zetknięcie z niem wywołuje

na skórze bolesne oparzenie, a na drobne zwierzątka działa zabójczo. Kanałów wodnych i odrębnych narządów oddychania nie bywa nigdy; wszystkie jamochłony oddychają całą powierzchnią skóry. U wszystkich w ciele znajdują się komórki i włókna nerwowe oraz mięśniowe; niektóre mają oczy i narządy słuchowe prostej budowy.

Jamochłony rozmnażają się nie tylko z jaj, ale także przez podział i pączkowanie, przyczem tą drogą mogą powstawać kolonje ze złączonych z sobą osobników. Wszystkie są wodne i prawie wyłącznie morskie; karmią się drob-nemi zwierzętami. 3600 gatunków żyjących, z nich tylko 12 słodkowodnych

1    2700 kopalnych. Typ ten dzielimy na

2    pocltypy: A) Źegawnice (Cnidaria) z parzydełkami, obejmujący 3 gromady: i) Grzebienice (Ćtenophora), 2) Korale (Anthozoa), 3) Stułbiochełbie (Hy-dromedusae) i B) bez parzydełek, jedna tylko 4) gromada Gąbki (Spongiae).

A. Źegawnice (Cnidaria).

Budowa wyraźnie promienista, otwór | gęby z czułkami; parzydełka.

I. GROMADA.

Grzebienice cz. Żebropławy (Ćtenophora).

Ciało przezroczyste, galaretowate, bez szkieletu; kuliste, walcowate lub wstę-gowate, z 4 lub 8 szeregami blaszek migawkowych, tworzących jakby grzebieniaste żebra, które się ciągną od jednego bieguna ciała do drugiego;

otwór gębowy znajduje się na dolnym biegunie. Jedne mają 2 długie wysu-walne gałęziste nitki z boków ciała; inne niewysuwalne czułki koło gęby.

Wszystkie są wyłącznie morskie; pływają wolno zapomocą skurczów ciała