7648594422

7648594422



110 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja

lutu, o ile jest ona rozumem, a jej czyn wiedzą"62. Podstawowy zarzut pod adresem Fichtego sprowadza się do stwierdzenia, że nie dochodzi on do tego, co obiektywne. Podobna konkluzja dotyczy koncepcji Schellinga. Stosunek Hegla do Schellinga Ludwig Siep scharakteryzował następująco: „Schelling »subiektywizm« Fichteańskiej filozofii Ja chciał przezwyciężyć w ten sposób, że z dwóch stron rozwinął identyczność podmiotu i przedmiotu: filozofia przyrody winna zostać przedstawiona jako gradacja: od nieświadomej produkcji do samoświadomości; powinna jej zostać przeciwstawiona filozofia transcendentalna, która — odwrotnie — postępuje od bezpośredniego samooglądu do świata materialnego”63. Tymczasem Hegel ujmuje cały problem w aspekcie wiedzy, a więc przez pryzmat tego, co podmiot wie sam z siebie. Hart-mann wyraża przekonanie, że Hegel wszędzie upatruje obiektywnego bytu, który jest dany w różny sposób na różnych stopniach bytu, i w oglądzie bytu dochodzi do oglądu samego siebie. Dlatego nowość filozoficznej drogi Hegla charakteryzuje Hartmann, twierdząc, że jest to „droga zrozumienia samej świadomości w jej zmianach, w wyniku zrozumienia jej przedmiotu w tych zmianach”64.

Swój fundamentalny zamysł wyraża Hegel również w Przedmowie do Fenomenologii ducha. Stwierdza tam mianowicie: „Wedle mojego przekonania — którego słuszność może być wykazana tylko przez przedstawienie samego systemu — cała rzecz sprowadza się do tego, by prawdę ująć i wyrazić nie [tylko — A.L.] jako substancję, lecz w tym samym stopniu również jako podmiof65. Zmienia to jego rozumienie prawdy, gdyż jest ona „stawaniem się samej siebie, jest kołem, która swój punkt końcowy zakłada z góry jako swój własny cel i dla którego koniec jest również początkiem, jest czymś, co jest rzeczywiste tylko dzięki swemu szczegółowemu rozwinięciu (Ausfuhrung) i doprowadzeniu do końca”66. Dochodzi do tego jeszcze inny niezwykle istotny czynnik, a mianowicie rozumienie filozofii i jej zadania w kontekście ujmowania prawdy. W filozofii Fichtego rezultat jest jakby znany, natomiast o filozofii Hegla nie można tego powiedzieć. Hegel nie przeprowadza dedukcji, a więc rezultat nie jest znany, samoświadomość nie jest założona. Mocno trzyma się tego, czego doświadcza, tego, co jest dane. Dlatego też fenomenologia jest nauką o przejawianiu się świadomości. Ale zarazem i właśnie jako taka, jest ona nauką, gdyż filozofia

62    Ibidem, s. 32.

63    L. Siep: Der Weg der .Der Phdnomenologie des Geistes"..., s. 39.

64    N. Hartmann: DiePhilosophie des deutschenIdealismus..., s. 310.

65    G.W.F. Hegel: Fenomenologia ducha..., T. 1, s. 24.

66    Ibidem, s. 26—27.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
98 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja historyczno-filozoficzne o myśli Hegla [,..]”
100 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja stems der Philosophie10, znanym po prostu ja
102 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja wy dawnej logiki, dla której to, czym zajmuj
104 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja w tamtym świecie, gdyż sami jesteśmy
Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja go siebie, przeciwieństwa”37. Zarazem jednak wsk
io8 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja wiedzą właściwą, tzn. aby mogła wytworzyć te
112 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja czyli bytem samym w sobie. Ale jest on bytem
114 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja duje w efekcie, że istota rzeczy (duch) jest
Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja ponieważ „praca kształtuje*96. Wniosek, jaki Heg
118 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja pierwowzór zarówno w »duchu praw (lesprit de
120 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcjaNauka logiki Fenomenologia ducha ukazuje całą
Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja la się Absolut”125. Jednakże Absolut, jako podmi
124 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja du, dlatego właśnie pojęcie podlega takim sa
126 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja — w odróżnieniu od sposobu myślenia
Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja Po pierwsze, jest to filozofia szkoły heglowskie
132 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja I jeszcze jedna uwaga, od której rozpoczyna
134 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja jest to naciągana teleologia, która w imię p
136 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja Leszek Kusak pisze: „[...] można wprawdzie
138 Filozofia Hegla i jej dziewiętnastowieczna recepcja polega na tym, że pojęcie mitu w rozumieniu

więcej podobnych podstron