page0160

Pierwotniaki: Sarkodniki (Radjolarje, Słonecznice, Ameby). 119

2 Rząd. Radjolarje (Radiolaria).

Pierwotniaki: Sarkodniki (Radjolarje, Słonecznice, Ameby). 119

*

Ciało przeważnie kuliste, z dziurkowaną środkową torebką wewnątrz, wypełnioną protoplazmą, która poprzez o-tworki torebki łączy się cieniutkiemi nitkami z zewnętrzną warstwą. Szkielet krzemionkowy, złożony z igieł, przebijających się promienisto przez torebkę środkową, z kul lub innych brył, podziurkowanych lub pokratkowanych. Wy łącznie morskie; szkielety ich znajdują się bardzo obficie w mule na dnie mórz; tworzą również pokłady. Jest to najliczniejszy rząd sarkodników: 3000 gatunków żyjących i 500 kopalnych.

Tab. 32 fig. 9. Diplokonus rózgo-waty (Diploconus fasces), drobniutki (dług. osi 0,24 mm): szkielet w kształcie klepsydry z 2 stożków, zestawionych wierzchołkami, z wielką igłą wzdłuż osi; torebka środkowa żółta. Morze Śródziemne.

Tab. 32 fig. 10. Aktynoma gwiaździsta (Actinomma asteracanthion), również mikroskopijnie drobna (średnica 0,12 mm). Szkielet z 3 kul koncentrycznych, kratowanych, połączonych 6 trój-kańciastemi igłami, ułożonemi promienisto (dł. igieł 0,06 mm). Morze Sródz.

3 Rząd. Słonecznice (Heliozoa).

Ciało kuliste, bez torebki środkowej, ale z 2 odróżniającemi się warstwami protoplazmy; niby nóżki cienkie, rozchodzące się promienisto na wszystkie strony. Nagie lub ze szkieletem, złożonym z luźnych igieł krzemionkowych albo też z ładnych, dziurkowanych kul. Przeważnie w wodach słodkich; 40 gatunków żyjących.

Tab. 32 fig. 11. Aktynosferjum Eich horna (Actinosphaerium Eichhornii), drobniutkie (średnica do 0,5 mm, najwyżej 1 mm), bez szkieletu, ale zawsze zachowuje kształt kuli, utworzonej z 2 warstw protoplazmy z bardzo licz-nemi nóżkami, ułożonemi promienisto. Pospolita w wodach stojących.

4 Rząd, Ameby (Amoebae s. Lobosa).

Ciało nagie, o zmieniających się kształtach; nibynóżki szerokie, płatowate, wychodzą z różnych miejsc ciała i nigdy nie bywają ułożone promienisto; jądro nie zawsze; bez szkieletu. Przeważnie w wodach stojących lub wilgotnej ziemi. Tylko 14 gatunków.

Tab. 32 fig. 12. Pełzak cz. Ameba proteusz (Amoeba proteus), naga, zaledwie dostrzegalna golem okiem (wielk. 0,2 mm), z 1 dużem jądrem i płatowa-temi nibynóżkami, ustawionemi zwykle palczasto. Pospolita w mule naszych wód stojących.

A. jeiitowa (A. coli) w kiszce grubej ludzi.

<<p\

/Ci/A: rfe.

i IWlj %

'K w V