page0192

182

oświadczył raz, ku wielkiemu zgorszeniu wszystkich, że mózg wydziela myśl, jak nerka mocz. Śmiałe te porównanie wydało się niestosownem, dziecinnem i fałszywem, bo wydzielina jest rzeczą materyalną a myśl nią nie jest. Karol Vogt użył jeszcze innego porównania, mianowicie: mózg wytwarza myśl, jak mięsień wytwarza ruch; już mniej niestosownem jest porównać myśl do ruchu, niż porównać ją do wydzielonej cieczy. Dziś uży-toby bardziej niejasnego obrazu, mianowicie: przekształcenia energii; energia chemiczna wytworzona przez o środki nerwowe przemieniłaby się w energię duchową.

Zresztą nie chodzi tu o przenośnie, które przyzywa się na pomoc dla wytłomaczenia przejścia z dziedziny fizycznej do duchowej. Filozofię materyali-styczną cechuje głównie, że wierzy w to przejście i uważa je za genezą myśli. »Materyalistyczną nazywa się każda filozofia—mówi słusznie Renouvier— określająca myśl jako produkt układu, którego pierwiastki nie zawierają myśli«. Formuła rozległa, pozwalająca zgóry przewidzieć wszystkie przyszłe przemiany doktryny materyalistycznej i klasyfikująca je w tej samej kategoryi.

Krytyki czynione materyalizmowi są prawie wszystkiemi odmianami zasady różnorodności.

Nie będziemy dłużej nalegać; przypomnimy tylko że według tej zasady, nie można przypisywać mózgowi zdolności stworzenia świadomości; siła fizyczna może porodzić siłę fizyczną, w tej samej lub innej formie, tak wytwarza ona wszystkie

http://rcin.org.pl