page0195
191
Przyznaję, że assoeyacya jest niezmiernie zadziwiającą czynnością, która zastępuje u zwierząt brak rozumowania; przyznaję, że może ona wywołać zupełnie analogiczne skutki w praktyce, jak rozumowanie, tylko mimo to wszystko, daleko jej do tego, by za jedno z rozumem mogła być wzięta. Weźmy jaki przykład. Na niebie ukazuje się biała wstęga błyskawicy; w ślad za błyskawicą przeszywającą powietrze, przelatującą z chmury do chmury, lub uderzającą w wyniosłe drzewo, słychać grzmot, huk, ruch powietrza. W zwierzęciu widok błyskawicy może wzbudzić przez assocyacyę obraz grzmotu, nawet wtedy, gdy tenże jeszcze nie nastąpił; ten obraz pociąga za sobą konsekwentnie trzeci skutek: zwierzę się boi i ukrywa, nim grzmot nastąpi. To wszystko prawda. Assocya-cya ułatwia nam przejście z jednej idei do trzeciej, zapomocą środkowej drugiej, ale nie wyjaśnia nam wcale stosunku, jaki te trzy idee łączy. Może więc sprawić, że na widok błyskawicy, przyjdzie nam myśl ucieczki, choć się nie będziemy zastanawiali nad stosunkiem, jaki łączy błyskawicę z uderzeniem piorunu, uderzenie z ucieczką, choć nie będziemy wiedzieli, czy uderzenie jest skutkiem ukazania się błyskawicy i czy ucieczka jest środkiem do jego uniknięcia. To wszystko może zrobić assoeyacya mechanicznie.
Ale jakże inaczej postąpi rozum wobec tego samego faktu! On umie powiązać wszystkie zjawiska w jeden łańcuch logiczny; on mi powie, że błyskawica jest zwiastunką uderzenia piorunu, że uderzenie może się stać powodem wielu nieszczęść, śmierci nawet mojej, że dla uniknięcia tych skutków trzeba mi się ratować ucieczką. Zapomocą takiego powiązania rozumowego wszystkich pojęć, skutku i przyczyny, celu i śród ków, skłoni mnie do szukania schronienia w bezpiecznem miejscu. Wprawdzie i zwierzę chroni się ucieczką przed burzą, atoli ta zachodzi różnica, że zwierzę nie zdaje sobie sprawy z tego, dlaczego ucieka, a człowiek zna powody, które go do ucieczki zmuszają. To też gdy zwierzę uciekające postępuje automatycznie, przeciwnie człowieka inne powody rozumowe
http://rcin.org.pl
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
DSC01351 (6) przeczyć — przyznamy, że grzech jest rezultatem konieczności, a nie wolnej woli. A może
Obraz0 (39) POJĘCIE POSTAWY 49 się „wewnątrz” jednostki jest „integralną częścią czynności”, którą
Inga Iwasiów Gender dla średniozaawansowanych3 ne regiony, rozmarzają Chiny; jesteśmy gotowi przy
page0103 93 jakże im mamy plastycznie, zmysłowo pokazać duszę, kiedy właśnie dowodzimy, że ona jest
page0106 świadomości i swobody ruchów jest zupełną, czyli że mózgowie jest nim zajęte w całym swym o
page0128 118 się od znanego jedynie tą tylko cechą, że nie jest znanem aktualnie w chwili obecnej; j
page0181 171 Spirytualizm. Wiadomo nam, że spirytualizm jest doktryną, której głównym celem jest pod
page0191 Przede wszystkiein niech pamięta wychowawca, że łatwiej jest zapobiedz wykroczeniu, aniżeli
page0194 184 Zdaje się, że wszyscy materyaliści przyznali, że w tem leży słaba strona ich teoryi, gd
page0194 190 widzę, że B jest tym łącznikiem, tą spójnią, bo znajduje się w jednem i drngiem zdaniu;
page0198 196 PLATON. czempredzej przybywał. Jest niewątpliwe, że po tylu przykrych zawodach, ten był
UWAGA2: • Można pokazać, że iloczyn skalamy dwóch wektorów jest niezmienniczy
IMG750 Niektórzy analitycy, tacy jak Rene Spitz. otwarcie przyznawali, że rzeczywist powodem takich
Jak widać z powyższego rysunku układ jest niezmienny. Tarcze Ti (o której wcześniej ustaliliśmy, że
- pierwotna koncepcja zakłada, że ten model jest niezmienny i nie da się na n
więcej podobnych podstron