page0203

Wrońskiego życie i prace. 193

są nimi: 1) element neutralny, będący neutralizacyą celu względnego i bezwzględnego w naturze ludzkiej, której to neutralizacyi odpowiada wychowanie „kolegialne^; 2) element pierwszorzędny bytu — wychowanie świeckie (czytanie, pisanie i t. d.); 3) element pierwszorzędny wiedzy — wychowanie religijne (przepis moralny, dogmaty i t. d.); 4) element powszechny bytu — fakultet medycyny ; 5) element powszechny wiedzy — fakultet teologii; 6) element przechodni bytu — fakultet prawa; 7) element przechodni wiedzy — fakultet umiejętności. Do elementów systematycznych, których jest cztery, należą tu: filozofia spekulacyjna, filozofia praktyczna, filozofia teleologiczna, „która tu jest współdziałaniem celowem^a, wreszcie filozofia historyi. Do technii pedagogicznej należą: I. U. E. — instytucye kliniczne; I. U. S. — instytucye misyjne; I. T. E.— konkursy prawne; I. T. S. — konkursy naukowe; R. S. — wychowanie specyalne prywatne, publiczne i narodowe; L. S. t. j. „prawo najwyższej którem tu jest asymilacya pedagogiczna, t. j. przystosowanie wychowania człowieka do wychowania całej ludzkości w postępie jej rozwoju. Kanonem genetycznym, C. G. —jest sama dyscyplina pedagogiczna, t. j. rozwinięcie kultury psychicznej człowieka, a „zagadnieniem powszechnemj P. U.— jest rozwój sumienia.

Ta klasyfikacya nie daje jeszcze wyobrażenia o zasadach bardziej szczegółowych pedagogiki Wrońskiego; nie trudno wszakże domyślić się, jakie przedmioty wychowawcze uważał Wroński za niezbędne, w jakim zakresie i w jakim związku ze sobą wykładać je zalecał; dalej, czy chciał, aby wychowanie publiczne było religijnem i narodowem, i pod czyje oddawał je kierownictwo.

W wychowaniu młodzieży uwzględniać głównie należy następujące działy wiedzy: 1) matematykę, z opartemi na niej: mechaniką, astronomią, naukami fizycznemi oraz nauki biologiczne; 2)historyę, socyolo-gię, prawo i politykę; 3) filozofię.

Kierownictwo wychowawcze należeć winno do „Unii bezwzględnej^u, która do czasu tylko może być zastąpioną przez kościół i państwo. Wychowanie ma być religijnem, jako dążenie do dobra bezwzględnego i przejść następnie na wychowanie mesyaniczne; ma być narodowem, ponieważ narodowość jest wyrazem pewnych dążeń ogólnych ludzkości.

Suplement do reformy filozofii poświęcony jest przedmiotom bardzo rozmaitym. Zaczyna się od wycieczki przeciwko uczonym patentowanym (les savants par brevet sont les ennemis nós des progres de la yóritó), z powodu artykułów gazeciarskich przeciwko „reformie lo-komocyi^u. Po tern następuje wzmiankowany już przez nas w rozdziale I-ym szkic autobiograficzny, który zawiera często namiętną, nieraz szyderczą polemikę z uczonymi, a zwłaszcza z Akademią francuską. „Do-Wrońsfci.    13

http://rcin.org.pl