page0212

208

208

połączenia atomów w drobinę¹). Takich sposobów czyli typów zasadniczych wyszukano cztery, a to:

typ wodoru,	t. wody, t. amoniaku,	t. metanu
H	^Ho ^HH HN	H
H		H
	H	H	C
		H
zystkie inne związki chciano sprowadzić		do tych typów.
Wszelako	teoryę typów wnet porzucono	pod wpływem

dalszych prac Dumasa, Liebiga, Gerhardta, który postawił własną teoryę, t. z w. teoryę resztek, bo mu się zdawało, ze ilekroć dwa ciała działają na siebie chemicznie, wówczas z jednego wydziela się jeden pierwiastek (wodor), łączący się z pierwiastkiem drugiego związku (z tlenem), reszta zaś ustępuje jako rodnik. Cios śmiertelny tej teoryi zadały badania Williamsona, Grahama i Kekule’go, które okazały, że są związki, zbudowane według tych samych typów, a jednak mają całkiem inne własności.

W r. 1852 chemik Frankland²) spostrzegł przy badaniu połączeń arsenu, że w wolnym stanie arsen może się łączyć z 5 atomami tlenu, a jako kakodyl poprzestaje na 3 atomach tlenu; utrzymywał tedy Frankland, że arsen przy połączeniu z metylem zmienia swą zdolność nasycenia się; to samo zauważył on następnie przy azocie, fosforze, antymonie, wobec czego wypowiedział on zdanie, że pierwiastki rzeczone łączą się z innymi według ściśle oznaczonej liczby swych atomów bez względu na charakter chemiczny tychże pierwiastkóvy. Podjął tę myśl Kolbe w r. 1857 i dalej ją uzasadniał, a już w roku następnym Kekulć, analizując formuły najrozmaitszych związków węgla, przekonał się, że 1 atom węgla zawsze potrzebuje do swego nasycenia albo czterech atomów jednowartościowego pierwiastku, albo 2 atomów dwuwartościowego pierwiastku, co wskazuje, że węgiel jest czterowartościowy.

*) Por. Dr. L. Bruner: Pojęcia i teorje chemji. Warszawa 1905, str. 58 nastp.

²) Por. Dr. Hugo Bauer: Geschichte der Chemie. II Bd. Leipzig 1906. str. 74. Dr. Walther Nernst: Theoretische Chemie. VI Aufl. Stuttgart 1909, str. 287 nastp.

http://rcin.org.pl