page0229

R. LXX.

O dziele upiększenia odnośnie do czwartego dnia

221

się do wzroku, który kieruje w działaniu, i najbardziej jest potrzebny dla poznawania rzeczy. I odnośnie do tego mówi: aby świeciły na sklepienia nieba, a oświecały ziemię Po drugie odnosi się on do zmiany pór roku, przez które usuwa się zmęczenie, i zachowuje zdrowie i zaopatruje się człowiek w konieczną żywność, czegoby nie było, gdyby było zawsze lato, albo zima. 1 odnośnie do tego mówi niech będą na czasy jak na dni i lata. — Po trzecie odnosi się do stosownego rozkładu pracy i zajęć, dlatego, że od ciał świecących otrzymujemy zapowiedź czasu deszczowego lub pogodnego, od którego zależy rodzaj zajęć. I odnośnie do tego mówi niech będą na znaki.

Odpowiedź na pierwszy zarzut. Ciała świecące są dane na znaki zmian w stworzeniach cielesnych, ale nie tych zmian, które zależą od wolnej woli.

Odpowiedź na drugi zarzut. Przyczyna zmysłowa wiedzie nas czasem do poznania przyczyny ukrytej, jak i na-odwrót. Stąd nic nie przeszkadza, by przyczyna zmysłowa była znakiem. Dlatego jednak nazywa je raczej znakami, niż przyczynami, by usunąć sposobność do bałwochwalstwa.

Odpowiedź na trzeci zarzut. Pierwszego dnia powstało ogólne rozróżnienie czasu na dzień i noc, według ruchu dziennego, wspólnego dla całego nieba, i można rozumieć, że ruch ten rozpoczął się pierwszego dnia. Lecz szczególne rozróżnienia dni i czasów, odnośnie do tego, że jeden dzień jest cieplejszy od drugiego, jedna pora od drugiej, i jeden rok od drugiego roku, powstają według poszczególnych ruchów' gwiazd, i można rozumieć, że się zaczęły czwartego dnia.

Odpowiedź na czwarty zarzut. Przez oświecanie ziemi rozumie się pożytek człowieka, który przez to, że posiada duszę, wyższy jest od ciał świecących. — Nic jednak nie przeszkadza, by można powiedzieć, że wyższe stworzenie zostało uczynione dla niższego, nie o ile się je rozważa samo w sobie, lecz w stosunku do całości wszechświata.

Odpowiedź na piąty zarzut. Księżyc gdy jest w^r pełni, wschodzi wneczorem, a zachodzi rano i tak rządzi nocą. I jest dosyć prawdopodobnem, że księżyc został stworzony w pełni, podobnie jak i trawy zostały uczynione w stanie doskonałym, wydające nasienie, i podobnie zwierzęta i człowiek.

http://rcin.org.pl