page0233

R. LXX. O dziele upiększenia odnośnie do czwartego dnia 225

bieskich. Wynika więc stąd, że porusza niemi jakaś substancja rozumna. — Mówi także Augustyn III de Trin., że wszystkiemi ciałami rządzi Bóg tchnieniem życia.

Tak więc jest jasnem, że ciała niebieskie nie są ożywione w ten sam sposób co rośliny i zwierzęta, lecz w innem znaczeniu. Stąd między zdaniem, że one są ożywione i między zdaniem, że są nieożywione, zachodzi mała lub żadna różnica w rzeczy samej, zachodzi ona tylko w wyrażeniu.

Odpowiedź na pierwszy zarzut. Niektóre rzeczy należą do ozdoby, dla własnego ruchu. I odnośnie do tego ciała świecące na niebie są zgodne z innemi, które należą do ozdoby, gdyż są poruszane przez żywą substancję.

Odpowiedź na drugi zarzut. Nic nie przeszkadza, by coś było bezwzględnie szlachetniejszem od drugiego, co jednak nie jest szlachetniejszem pod pewnym względem. Forma zaś ciała niebieskiego, chociaż nie jest bezwzględnie szlachetniejszą od duszy zwierzęcej, jest jednak szlachetniejszą odnośnie do pojęcia formy, udoskonala bowiem całkowicie swą materję, tak, że materja ta nie jest w możności do innej formy, czego dusza nie czyni.—Także co do ruchu szlachetniejszy motor porusza ciała niebieskie.

Odpowiedź na trzeci zarzut. Ciało niebieskie, będąc poruszającem poruszanem, ma naturę narzędzia, które działa mocą głównego czynnika. I dlatego z mocy tego, co niem porusza, mianowicie żywej substancji, może udzielać życia.

Odpowiedź na czwarty zarzut. Ruch ciała niebieskiego jest naturalny, nie z powodu pierwiastka czynnego, ale z powodu pierwiastka biernego, dlatego mianowicie, że ma w swej naturze zdolność, by było poruszane takim ruchem przez pierwiastek rozumny.

Odpowiedź na piąty zarzut. Mówi się, że niebo się samo porusza, o tyle, że składa się z poruszającego ■ poruszanego; jednak nie według złożenia z formy i z niaterji, lecz według zetknięcia się mocy, jak powiedziano (w corpus paragrafu).— l w ten sposób można także powiedzieć, że pierwiastek, który go porusza, jest pierwiastkiem wewnętrznym, a także można w ten sposób powiedzieć, że ruch nieba jest naturalnym ze strony pierwiastka czynnego, jak napr/ykład mówi się, że ruch woli jest naturalnym dla zwierzęcia, jako zwierzęcia, jak powiedziano w VIII Physic.

Summa Teologiczna

15

http://rcin.org.pl