page0251

K. FR. HERMANN. 249

barta glos, młodego podówczas uczonego, nietyle osłabił jej znaczenia *), ile filolog Karol Fryderyk Hermann, brat sławniejszego Godfryda, który naprawdę okazał się groźnym przeciwnikiem. Przejęty heglowską ideą postępowego rozwoju, rozpoczął walkę gwałtowną a nawet nieszlachetna. Zarzuca bowiem Schleierma-cherowi nietylko błędne pojmowanie Platona, lecz i dowolne przekręcanie jego nauki za pomocą podstępnych sofizmów. Nie wiemy, powiada, żeby mędrzec ateński miał zamiar wyłożyć jakiś całokształt nauk w szeregu pism, o następstwie z góry oznaczonem, ale to pewne, że myśli jego główne były w początkach swoich, jakoby małe, prawie nieświadome ziarnka, które zwolna, pod wpływem sprzyjających warunków, rozwijały się, rosły, olbrzymiały. Był tedy Platon według Hermanna najprzód zupełnym Sokratykiem, potem przyswmil sobie ważniejsze podówczas panujące systemy, nareszcie samodzielną naukę wyłożył w pismach dojrzałych Rozwojowi temu odpowiadają trzy epoki:    Sokrate

sów a, kiedy obcował z mistrzem; megaryjska, sięgająca od przesiedlenia się jego do Megary aż do powrotu z wielkich podróży; akademicka, rozpoczęta założeniem Akademii W pierwszej napisał Hippiasza mniejszego, Jona, Alcybiadesa I, Charmidesa, Lizysa, Lachesa, Protagorasa, Eutydema, po śmierci zaś mistrza: Apologię, Krytona, Gorgiasza, Eutyfrona, Mcnona, Hippiasza większego; w drugiej: Kratyla, Teeteta, Sofistę, Polityka, Parmenidesa; w trzeciej i ostatniej: Eedrusa, Menexena, Biesiadę, Eedona, Fileba, Rzeczpospolite, Timeusza, Krycyasza, Prawa³). Nowa teorya silnie poruszyła umysły i dzisiaj jeszcze licznych ma zwolenników, pomimo szorstkiego stylu i zagmatwanego wykładu, bo jest i natural-

waźniejsze dzieła, bo Fedrusa, Menexeua, biesiadę. Rzeczpospolitą i Timeusza, czwarta tylko Prawa. Chociaż Socher pierwszy zastosował ideę rozwoju do klasyfikacyi dialogów, nie umiał jćj konsekwentnie zużytkować, przypuszcza bowiem, że już Platon w trzydziestym roku życia rzucił podwalin)’ swego systemu w Fedonie, ostatnim z dialogów pierwszćj epoki, ale nie wykazał,, pod jakiemi wpływami odbywał się rozwój trzech następnych epok.

') De Ptałonici systematis fundamenta commentatio. Goettingae 1805, powtórzone w XII tomie Herbart’s sam mil. Werk;. Leipzig 1852 p. 61 sq. Główne myśli tej rozprawy, pożyteczniejszej do zrozumieuia rozwoju samego Herbarta, niż Platona, rozprowadził następnie Striimpell, uczeń jego, w dziele: Gesch. der theereł. Phi/os. der Griechen. Leipzig, 1854.

³) Zob. Geschichte und System der pla+onischen Philos. Heidelberg 1839, mianowicie p. 384 sq. Ukazał się tylko tom pierwszy.

http://rcin.org.pl