page0331

323

Rossyja

skich rolników, na zetknięciu się Azyi z Europą, powstały później osady wojskowe dla obrony pracy rolników od napadów koczowniczych łupieżców, szczególniej Tatarów. Osady te, wXV wieku znane pod imieniem Kozackich, jitworzły na Rusi kilka ukrain, małoruską, dońską, uralską, syberyjską, nareszcie kaukazką. W połowie IX wieku po nar. Chr. wszystkie plemiona, na wschodniej równinie europejskiej zamieszkałe, pasterscy Tiurkowie, myśliwskie plemiona Finnów i Litwy, rolnicze plemię słowiańskie, prowadziły życie patryjar-chalne, i wyznawały religiję pogańską. Słowianie wschodni (Chrobaci biali, Lutycy, Tywercy, Polanie, Drewlanie, Dregowicze, Siewierzanie, Radymicze, Wiatycze, Połoczanie, Kry wieże, Słowianie nowogTodzcy) mieszkali w głębi lasów pierwotnych, nad brzegami rzek i jezior, gromadząc się w siołach i miastach czyli grodach (siołach ogrodzonych), w Kijowie, Lubeczu, Połocku, Smoleńsku, Izborsku, Ładodze, Nowogrodzie i in. Każdy starszyzna żył wspólnie ze swym rodem, którego był głową i rządcą. Z początku majątek nieruchomy należał do całego rodu, dopóki z postępem czasu, nie utworzyła się osobista własność rodzinna. Na wiecach czyli zgromadzeniach sielskich i miejskich gmin, również j ak plemion, zbierała się na naradę starszyzna rodów. Głowy gmin i plemion nazywały się ksiąięfami (kniaź). Obroną plemienno-rodowego urządzenia była zemsta rodowa. U wschodnich Słowian było we zwyczaju wielożeństwo, umyczka (porwanie) dziewic, opłata za nie rodzicom wiana, pogrzeby, palenie zmarłych, tryzny. Wyznawali oni religiję pogańską, czcili białych bogów (bogów światła, dobrego) Swaroga, Daidboga (słonce), Miesiąca, Per a,na, Chorsa, Sema, Regla, Mokosza, Upiorów (rusałek), Czura albo Reda (bożka domow^rego), Roiennic i wiele innych, tudzież siłę nieczystą, czarnych (piekielnych) bogow (bogów ciemności, zrego); wierzyli w nieśmiertelność duszy; starszyzna składała ofiary nad wodą, nad roszeniem (zarzynano kogutów, łamano korowaje), obchodzono święta na cześć słońca i innych bogów (Masielnica, Semik, Kupało, Koladd). Bałwany bożków nie stawiano w świątyniach, lecz na miejscach wyniosłych (kapiszcza). W połowie IX wieku, Słowianie wschodni, nie będąc z sobą połączeni, nie mając porządnej organizacyi wewnętrznej, ciągłemi szarpani rozterkami, nie mogli się napadom nieprzyjaciół dzielnie opierać, ztąd podlegać zaczęli innym plemionom; tak Słowianie nad Dnieprem mieszkający płacili daninę Chozarom; Słowianie północni, Waregom czyli Nordmannom. Po wygnaniu tych ostatnich, gdy rozterki między północnymi Słowianami nie ustawały, wyprawiono poselstwo do Waregów-Russów (innego pokolenia Nordinannów). Trzej bracia, książęta waregscy, Ruryk, Syneus i Truwor wraz z krewnymi i zbrojną drużyną przybyli do kraju Słowian w r. 862. Ruryk osiadł w Nowogrodzie, Syneus w Białojeziorze, Truwor w Izborsku. Od książąt Waregów^r-Russów, kraje przez nich zajęte, nazwę Rusi przybrały. Pu wczesnej śmierci Syneusa i Truwora, Ruryk sam jeden został władzcą; podbijał ludy okoliczne, szerząc dalej swe panowanie w ziemiach wschodniej równiny europejskiej (ob. Ruryh). Niezależnie od Ruryka, panowali w tymże czasie książęta waregscy w Kijowie Askold i Dir; w X wieku, podobnych władzców^r spotykamy (w Turowie) Tura i (w Połocku) Rogwolda; lecz już w drugiej połowie tegoż wieku znikają niezależne waregskie posiadłości; w XI w. ustał „wychód waregski” (pobór Waregów do książęcej drużyny) i Warego-wie, jak kropla wody, rozpłynęli się w morzu Słowiańskiem. Następca Ruryka, Oleg (r. 879) opanował Kijów^r, dokąd z Nowogrodu przeniósł stolicę Rusi; podbił Słowian na wschód i na zachód od Dniepru zamieszkałych (Siewierzan, Radymi-czów i Drewlan), odbył wyprawę na Carogroi i zawarł z cesarzem greckim

121*