page0034

16 Węże: Pełnozębne (Wężowate).

większą, ruchliwością, i pojętnością, od innych; na zdobycz polują, zazwyczaj, goniąc ją; karmią się mniejszemi kręgowcami.

Tab. 8 fig. 3. Wąż drzewny gład-koogonowy (Ahaetulia liocercus), nieduży (dł. około 1 m), wąż z gatunków drzewnych o wybitnie smukłej postaci i ubarwieniu zielonkawem, przystosowa-nem do koloru liści. Zamieszkuje Amer. Płd.; poluje na małe ptaszki, drzewne jaszczurki i żaby, a także owady.

Tab. 8 fig. 4. Zaskroniec pospolity cz. wąż wodny (Tropidonotus na-trix), średniej wielkości (dł. 1 m -1,25 m), najpospolitszy z naszych wężów. Ma głowę i ogon odcinające się wyraźnie od reszty ciała, boki głowy (policzki) niewklęsłe, łuski na grzbiecie w 19 rzędach, wyraźnie wręgowane (szorstkie), szersze od bocznych; ubarwienie grzbietu zazwyczaj szaro-oliwko-we lub brunatnawe z 4—6 rzędami czarnych plamek; brzuch białawy w czarne plamy, tworzące nabiałem tle nieregularną szachownicę. Zresztą ubarwienie jest bardzo zmienne, ale dla wszystkich charakterystyczną cechę stanowią 2 plamy za oczami: białe u samic i młodych, żółte u samców, z czarną półksiężyco-watą obwódką od tyłu. Po tych plamach, a także po okrągłej źrenicy można zawsze odróżnić tego węża od żmii.

Zaskroniec pospolity rozpowszechniony jest w całej Europie, a także w płn. Afr. i zach. Azji; w górach dochodzi do 2000 m; u nas znajduje się we wszystkich okolicach, obfitujących w lasy i wody; nieraz osiedla się w pobliżu mieszkań, bardzo łatwo oswaja się z ludźmi (węże na Litwie, Polesiu). Karmi się przeważnie żabami, ale łapie także ryby. Jaja (wielkości gołębich), złączone razem w kształcie sznura pe reł, składa w kupach nawozu lub w wilgotnym mchu. Młode lęgną się po 3 tygodniach.

Zaskroniec pławiacz (Tropidonotus tesselatus), nieco mniejszy (dł. 80—105 cm), z wierzchu brunatno lub ciemno-oliwkowy z 4 rzędami niewyraźnych czarniawych plamek; od spodu żółtawy

w czarną szachownicę; na tyle głowy ciemna plama w kształcie litery V, wierzchołkiem zwrócona ku przodowi. Zamieszkuje Europę płd.-w⁷sch.; trzyma się czystych potoków, wybrzeży jezior i morza; karmi się wyłącznie rybami. U nas w okolicach naddniestrzańskich; w zachodnich częściach kraju wyjątkowo i bardzo rzadko (Babia góra).

Wąż Eskulapa (Coluber Aesculapii s. longissimus), większy od wodnego (dł. 1,50 m i więcej). Ma głowę wydłużoną, wyraźnie odcinającą się od szyi, o policzkach niewklęsłych; ogon cienki, nie odcinający się od reszty ciała; łuski grzbietowe w 21—23 rzędach, w przedniej części ciała gładkie, w tylnej wręgowate; brzuch płaski, po bokach załamany (z kantami). Ubarwienie z wierzchu brunatne z odcieniem oliwkowym lub czarniawym, poza kątem ust z każdej strony plama żółtawa; brzuch również żółtawy. Jest to ty powy wąż dla Europy płd.-zach ; u nas znajduje się w południowych stronach kraju (od Częstochowy do Podola włącznie), ale nielicznie. Przebywa najchętniej w miejscowościach skalistych i kamienistych, w zaroślach; bardzo zwinny, włazi na drzewa i mury; karmi się głównie myszami.

Wąż stepowy (Coluber sauromates\ jeszcze większy, wogóle jeden z największych wężów europejskich (dł. do 1,80 m, a nawet do 2 m); ma głowę grubą i szeroką o wklęsłych policzkach; brzuch wypukły, o bokach zaokrąglonych; łuski grzbietowe w 25 — 27 rzędach. Ubarwienie z wierzchu żółtawo-lub czarno brunatne; na głowie z każdej strony czarna pręga od oka do kąta ust; na grzbiecie dość wielkie ciemne plamy, ułożone w pogięte pręgi poprzeczne lub zygzakowate linje podłużne; brzuch żółty zrzadka ciemno cętkowany. Jest to gatunek czysto stepowy; u nas żyje tylko w południowej części Podola; karmi się myszami, jada także małe ptaszki i jaszczurki.

Tab. 9 fig. 1. Gniewosz plamisty

(Coronella austriaca s. laevis), nieduży