page0727

719

SniiMniaL Instltutioa—Smitt

stosu nk, z najznakomitszymi mężami nauki, ale nigdzie stale nie mieszkał Ostatnie lata życia spędził po większe, części na stałym lądzie i dnia 27 Czerwca 1899 umarł w Genui. Był bezżenny i po zgonie pozostawił 190,000 funt. szt. majątku, który z wyjątk.em kilku zapisów przekazał siostrzeńcowi swojemu Henrykowi James Hungerford, z warunkiem, aby summa, w razie bezpotomnej śmierci obdarowanego, oddaną była Stanom Zjednoczonym na założenie instytytu rozkrzewłającego nauki. To właśnie miało miejsce ze śmiercią Hungerforda nastąpioną w Pizie 5 Czerwca 1835 r.; rząd więc amerykański wyprawił ajenta do Anglii, dla podniesienia właściwej summy. Po przeprowadzeniu processu w Covrt of Chancery w Londynie, który Amerykanie wygrali, pieniądze wypłacono suw^rerenami skarbowi amerykańskiemu we Wrześniu 1838. Summa ta wynosiła wtedy 515,169 dollarów, od których skarb zapewnił szósty procent rocznie. Do chwili właściwego założenia instytutu, co nastąpiło mocą aktu z dnia 10 Sierpnia 1846 r., ilość procentów wzrosła do summy 949,199 dollar. Instytut ten pod nazwą: &mithsoniam lnstitution for the increase and diffusioii ofknowledge among men urządzony został przez prezy-dententa i vice prezydenta, członków gabinetu, naczelnego sędziego najwyższego sądu w Stanach Zjednoczonych, majora Washingtonu i członków honorowych. Zwierzchność jego stanowią trzej członkowie urzędowi (vice prezydent, naczelny sędzia i major) i 19 innych członków (trzech senatorów, trzech reprezentantów i sześciu wspólnem postanowieniem obu izb wyznaczonych obywateli unii). Zgodnie z celem założyciela (który zresztą sam nigdy nie był w Ameryce i tylko przez czyste zamiłowanie nauki zakład tam przeniósł), Lstytut stara się z jednej strony zachęcać do nowych badań, z drugiej zaś rozpowszechnia wiedzę przez wydawanie sprawozdań o nowych wynalazkach w rozmaitych gałęziach tejże wiedzy, przez drukowanie specyjalnych badań nad przedmiotami ogólnego interesu, przez publiczne odczyty, nakoniec przez założenie bibiblioteki, gabinetu zoologicznego i galeryi sztuk pięknych. Natychmiast przystąpiono do wzniesienia odpowiedniego budynku, który stanowiąc ozdobę Washingtonu, wykonany został w stylu normandzkim, i przy największej szerokości 130 stóp, długi jest na stóp 447. Biblijoteka i muzeum wprawdzie dopiero w zawiązku, lecz szybko wzrastają przez zakupy i darowizny. Rozpoczęto także w 1848 piękne wydanie: Smithsonian contributions to knowledge, które wrnz z innemi drobneitu publikacyjami mnóstwu uczonym towarzystwom i naukowym instytucyjoin zagranicznym bezpłatnie bywają rozsyłane.

Smitt (Fryderyk), historyk, urodził się 91 Stycznia 1787 roku w mieście Narwie, gdzie ojoiec jego był pierwszym notaryjuszem (protonotaiyjusz; przy magistracie. Nauki początkowe pobierał w szkole miejskiej tamecznej, następnie wstąpił do uniwersytetu w Kieł, gdzie pozostawał do 1806 roku. Miał się poświęcać teologii, ale skłonność osobista i pobudki wewnętrzne pociągały do nauk historycznych i wojennych. Wróciwszy z gruntownemi wiadomosci.*-mi z uniwersytetu do Narwy, Smitt przepędził tam lat kilka w obowiązkach nauczyciela domowego, a następnie w Moskwie, gdzie poznawszy się z Ka-ramzinem, zajmował się badaniami historycznemi i wojennemi. W r. 1819 wstąpił do wojska, w którym następnie od r. 1815 zajmował urząd naczelnika kancellaryi, dyrektora policyi wojskowej i takiż przy komendancie rossyjskim w Paryżu. Za powrotem do kraju 1819 r. służył w intendenturze, a od r. 1822 do 1831 r. był cenzorem gazet przy pocztamcie wileńskim. Wówczas to powziął myśl skreślenia dziejów życia Su worowa, podziału Polski i t. p., do