scandjvutmpd201

203

się tylko mole między podobnemi sobie rasami, a któż wie jak dalece my zbliżamy się, przymiotami ciała, do natury małp? Ileż to Murzynek napadniętych przez rozwiązłą gromadę Satyrów w lasach afrykańskich, mogły spłodzić metysy? a nawet ile to samic zoko, owych dzikich Mesalin, dobrowolnie poddało się rozpustnym Afrykanom? Nic nie wiemy o miłosnych wypadkach w owych odwiecznych lasach, gdzie upał klimatu, grube lycie mieszkańców, obłąkanie namiętności w odosobnieniu, bez praw, bez religil, bez obyczajów mogą przywieść do wszystkiego; a tak owe poniżone istoty, owe potwory pół-ludzie , pół-małpy, żyjąc gdzieś tam na pustyni, ukryte przez wstyd, przed iudzkićin towarzystwem, albo tćl porzucone z bojażni hańby, długo jeszcze pozostaną nam nieznane.

Wielkie gatunki małp niemal wyłącznie żyją między zwrotnikami ; tćm więcej jest ich gatunków i te są tćm liczniejsze im w gorętszym mieszkają klimacie (1). Rzadko się zdarzy widzićć je naturalnie uczęszczające po za granice zwrotników; wszelako są i w Japonii niektóre małp gatunki, a nawet w południowych okolicach Hiszpanii. Ponieważ Ameryka zimniejsza jest od Afryki i Azyi, nawet ku równikowi, przeto nie tyle tam posuwają małpy mieszkanie ku północy i południowi jak w dawnych częściach świata; i tak w Kalifornii, Florydzie i w okolicach za Rio-del Norie, ku północy, wcale się małpy nie znajdują.

Wszystkie małpy nowego świata pośledniejszą mają organiza-cyją od małp dawnego świata, i żadna samica tamtejsza nie podlega regularnej słabości, a co widzićć się daje u wielu samic w Azyi i w Afryce. Małpy amerykańskie odróżniają się wszystkie szerokie-mi nozdrzami, niemniej szeroką międzynozdrzową chrząstką; nie mają toreb żuchwowych, ani stwardziałych guzów na pośladkach; wszystkie mają bardzo długi ogon, a u wielu gatunków ogon ten bywa chwytny, to jest że w końcu jego mają władzę obwijania go koło przedmiotów i przytrzymywania ich. Ich cienka a długa kiszka kątnica pokazuje że są więcćj roślinożerne niż małpy dawnych części świata. U małp dawnych części świata tyleż jest zębów co i u ludzi, ich kątna kiszka jest krótka, żołądek pojedynczy, noz-

(1) Zimracrman, Zoolog, geogr. p. 330, i Hnmboldt, Obt. xoologiqutt.