tpn 1 2248
1101

dr. józef Siemiradzki: geologia ziem polskich 101

równo wystających z dna morskiego ławic organogenicznych litota-mniów i korali, wytw arzając przez wypełnienienie przerw między ławicami piaskiem i iłem równą płaszczyznę, na której osadziły się piasczyste warstwy t. zw. »pseudosarmackie«, zawierające gromadnie skorupki Eroillia pusilla, Modiola Hórnesi i Cardium praeobsoletum.

Transgresj a górno-mioceńska. Na warstewce pseudosarmackiej, mającej zazwyczaj miąższość zaledwie kilku decymetrów, lub nawet jeszcze mniejszą, osiadły na Pokuciu i południowem Podolu, oraz w zatoce nadnidziańskiej około Proszowic, Wiślicy i t. p. olbrzymie złoża krystalicznego gipsu, osadzone jednak już po ponownym zalewie morskim. Chwilowj⁷ odwrót morza trwa bowiem tylko czas krótki: po upływie nieznacznego stosunkowo okresu wymienionej wyżej oscyllacyi poziomu, morze wraca ponownie na dawne łożysko, osadzając utwory zupełnie podobne do wymienionych poprzednio, ale zawierające cokolwiek odmienną faunę, znamionującą miocen górny czyli tortonien.

(iiipsy. Powrót morza na dawne łożysko zaznacza się nasam-przód przez masowe osadzenie się gipsów, które na Pokuciu, Podolu oraz. w okolicy Wiślicy, Proszowic i Staszowa tworzą nadzwyczaj potężne pokłady i gniazda wśród otaczających je zewsząd iłów lub wapieni górnomioceńskich.

Iły krakowieckie. Utwory powyższe, oddzielone od środkow^To-mioceńskich wszędzie mniej lub więcej wyraźną warstewką o lima-nowej faunie, (erwiliowe warstwy) wykształciły się podobnie jak utwory niżej leżące w podobne zupełnie faciesy:

1)    Utwmry głębinowe mamy w postaci siwych iłów łupkowych prawie całkowicie pozbawionych skamieniałości, zwanych w Galicyi iłami krakowieckimi, które wypełniły całą zachodnią część Galicyjskiego niżu od Krakowa i Swoszowic na wschód aż po Sambor, Gródek i Jaworów, zawierając wszędzie rozproszone drobne kryształki gipsu, a w wielu miejscach wspomniane wyżej pokłady krystalicznego gipsu lub powstałej z jego rozkładu siarki (Swoszowice, Czarkowy nad Nidą).

2)    Facies nadbrzeżna pozostawiła piaski i piaskowce podobne jak wy mienione wyżej piaski burowęglowe Podkarpacia, ale z odmienną fauną: pomiędzy innemi wymienić należy charakterystyczne gatunki przegrzebków: Pecten galicianus, Pecten Netimayri, P. Sturi, P. gloria maris, nie napotykane nigdzie w środkowym młócenie.

Przegrzebkowe margle proniatyńskie. Współrzędne tym piaskom są margle przegrzebkowe siwe z temi samem! gatunkami przegrzebków, na wschodniem Podolu, w okolicy Grzymałowa n. p. nazwane przez geologów galicyjskich marglami proniatyńskimi.