tpn 1 22486901

252 GEOGRAFIA FI/.YCZNA ZIEM POLSKICH

Podobnie wyparowało

przy grubości pokrywy 30 cm 20 cm 10 cm z ziemi ilastej    4610    g    4700    g    4830    g

z ziemi piaszczystej 1488 g 2462 g 8299 g

Wpływ roślinności ilustrują następujące doświadczenia; pokrycie liśćmi zmniejsza, zarośnięcie roślinnością wzmaga parowanie: wynosi ono w równych czasach

z ziemi nagie],

5739 g

z ziemi pokrytej liśćmi, z łąki 630 g    13902 g

Następstwem wszystkich tych czynników jest objaw, źe parowanie odgrywa znacznie mniejszą rolę w przepływie wód w górach, niż na nizinie; tam odpływ nadziemny wogóle jest znacznie większy. Mimo ogromnego znaczenia parowania w hydrologii, mało o niem dotychczas wiemy na obszarach ziem polskich, głównie z powodu trudności robienia ścisłych pomiarów.

§ 5. Odpływ naci- i podziemny. Trzecia nie bardzo znaczna część wody opadowej spływa zaraz po deszczach po powierzchni, bywa wnet zasilaną przez źródła i wody gruntowe i tworzy systematy rzeczne; o nich poniżej (§ 18 i nast.) obszerniej będzie mowa, Czwarta część opadów⁷ wsiąka bezpośrednio w^r ziemię i tworzy tam wielki zbiornik wody gruntowej w szparach skał i w porach materyału luźnego.

I. Wody gruntowe i źródła.

§ 6. Woda gruntowa na niżu. Wody gruntowe piętrzą się nad warstwami nieprzepuszczalnemu (ił, glina, łupek) i opierają się o najniższe punkty występowania warstwy nieprzepuszczalnej na powierzchnię. Pod obydwoma względami góry i niż w Polsce zasadniczo się różnią; dlatego też przebieg powierzchni, kierunek i chyżość prądów w ody gruntowej i jej odpływ' zupełnie innym podlega prawom w Karpatach, aniżeli na niżu. Tu w wodonośnych piaskach i żwirach czwar-torzędnych i aluwialnych ławy gliny i iłu powodują rozkład wody gruntowej na kilka piąter, z których każde ma osobny przebieg powierzchni i kierunek prądów. Tak n. p. Jentzsch stwierdził w Królewcu istnienie 9 poziomów wody gruntowej, z których najobfitsze w' wmdy są poziomy II w głębokości 80—100 m, III w 60—70 m i IX w 15 — 20 m. Też Weise znalazł w Poznaniu pod zaskórnicą w 6 —12 m jeszcze szereg poziomów' wody gruntowej do 100—120 m