tpn 1 22485901

246 GEOGRAFIA FJZYCZHA ZIEM P018KICH

tyny, tyfusu brzusznego i innych, którym przeważnie mroźna zima stawia kres. Wtedy jednak osięga śmiertelność wieku dojrzałego pod wpływem rozwoju chorób organów oddechowych swoje bezwzględne Maximum.

Ta peryodyczność rozmaitych chorób ma niewątpliwe tło klimatyczne, ale dalecy jesteśmy od tego, by szczegóły tej zależności były nam znane, byśmy na znajomości tych praw przyrody mogli oprzeć skuteczniejszą przeciwko nim akcyę.

§ 6. Wieloletnie wahania klimatu.

Klimat ze wszystkimi jego doniosłymi skutkami ulega wahaniom. Mam tu na myśli nie owe corocznie występujące odmienne typy pogody, lecz długoletnie okresy, w których pojedyncze typy nietylko przeważają, ale też osięgają szczególne natężenie. Potężna literatura jest poświęcona śledzeniu stanu rzeczy. Nie można powiedzieć, by ogromne wysiłki, czynione w tym kierunku, odsłoniły faktyczny stan rzeczy z zupełną pewnością. Wśród licznych teory-najgłośniejszą jest dziś teorya Edwarda Brucknera, która przyjmuje 35-letnie okresy wahania klimatu, obejmujące całą kulę ziemską. Teorya ta przyjmuje zatem równoczesność okresów suchych a ciepłych i mokrych, a zimnych dla wszystkich lądów. Okresy te obejmowały podług Brucknera w w. XIX. następujące lata:

Okresy suche	P3	3 Warszawa cc	Tylża	Petersburg	Ługańsk
1826/40	G N O	f (575)	573	(478,	—
1856/70	ćs	i 585	681	493	344

xn

Okresy ciepłe	ó 5 o, t-£7 N e* o	Warszawa	Wilno	Ryga	Kijów	Sewastopol
1821/35	O (-4	70°	7-0°	—	6'3“	(11-5°)
1851/70	-d 3 CD 43 Ł- •3D 2	7\3° 3	6-6°	6-0»	7-0<>	(12-3°)

Okresy zimne	^1 ci £ G	Warszawa	Wilno	Rjga	Kijów	Sewastopol
1806/20	g^4 N g o 5 P	6-8°	6-3°	5‘9°	(7-4°)	—
1836/50	-3 s-< 'd 3	7-2°	6-3“	6 0“	(6-6°)	120°
1871/85	CD -m i	7 2°	6-2°	Q1 oo o	6^-8°	12-2®

Okresy wilgotne		3	Warszawa	Tylża	Petersburg	Ługańsk
1806/25	3 G	3 O*	(534)	—	—	—
1841/55	O O CC	cC g	614	635	413	369
1871/85 -		3 w	548	691	532	413