tpn w alpach i za alpami5901

o

ką jeszcze radością przypomni tam sobie dziecinne lata, gdy między cukierkiem a rózgą, kazano o RomuIus^;e nudną powtarzać lekcyą, gdy później w szkołach zadawano pensa o Neronie, Tytusie, lub Konstantynie Wielkim.

Rzym z olbrzymią swą sławą, od tych szkolnych lat, pozostaje nam zwykle w pamięci, jakby wpośród apoteozy, bajeczny jakiś utwór. Uczymy się dziejów jego razem z mythologią. Bajeczne jćj urojenia, początek ich osłaniają. Eneasz, mówią nam, syn Weń ery,' przybił do brzegów łacińskiego kraju; onto był pićrwszym Rzymian ojcem.

Te imiiina Wenery, Eneasza, Sylwii matki Remusa i Ro-mulusa, i wiele innych, powtarzają się także wmythologieznych lekcyach, z czego w młodych głowach rodzi się niejaki zamęt, późniejsze także dzieje swą powlekający mgłą.

W samym dopićro Rzymie, cała jego, dość wreszcie do bajecznej podobna history a, staje »ię rzeczywistą, dotykalną. Za każdym krokiem nowy głos ją opiewa, niezaprzeczony pomnik ją potwierdza.

O! niepodobna, jeszcze raz powiem, obojętnie powitać te siedm pagórków, tę starą szkolną znajomość naszą! Niepodobna obronić się od jakiegoś oniemal religijnego wrażenia, gdy poraź pierwszy zaczynamy deptać po tćj przesiąkłęj sławą ziemi, o której, tak jak o Olimpie, uczyć nam się niegdyś kazano.

W owych czasach, Romulus ze swym bohaterów ludem, wpośród własnego zakładu stolicy, zarówno się bajeczny oczom naszym wydawał, jak Jowisz, na poetycznćj górze, ze swym bożków i półbożków orszakiem; a lubo móma historyi bez bajki, jako i bajki nićma bez prawdy, teraz jednak patrząc na te starego Rzymu dumne zabytki, zaczyna się naprzód wodwieczność jego wierzyć, następnie i dziejów jego epoki rozjaśniać się i klas-syfikować w głowie poczynają.

Tu, mówią ci, jesteś na palatyaskićj górze, pićrwszego Rzymu podstawie. Antykwaryusze wskazują miejsca trzech bram jego: Januatis, Carmenlafis i Pandona; a te bramy, to wzgórze, zamykały granice państwa, którego pózn.ej Europa pomieścić nie mogła.