WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH257 I

9. Religijne popędy nierozwinięlych ludów.

Na wszystkich stopniach uobyczajenia i u wszystkich ludów pobudza religijne uczucia zawsze ten sam wewnętrzny popęd, t. j. potrzeba wynalezienia dla każdego zjawiska i zdarzenia przyczyny lub twórcy. U ludów, pozostałych na stopniu dziecięcym, łączy się z tóin jeszcze niemożność pojmowania przedmiotów zmysłowego spostrzegania inaczej, jak tylko jako ożywione. O tern, że nawet kamieniom i skałom wola i uczucia ludzkie przypisywane bywają, uważamy za stosowne natychmiast wspomnieć. Nie tylko zwierzętom, ale i roślinom przypisują Dayaki na wyspie Borneo rodzaj duszy, pod nazw^rą samungat lub sęmungi. Jeśli roślina zachoruje, to upatrują w tern chwilową nieobecność w niej duszy, a gdy ryż zgnije, zupełne opuszczenie go przez duszę ^]). Gdy misyjonarz P h i 1 i p p s pewnego dnia przed jednym młodym Patagończykiem na spiekę się skarżył, zawołał chłopezyna z trwogą: ,,Nie mów że słońce gorące, bo zaraz się schowa i będzie wiatr zimny” ²). Przedstawiając sobie rzeczy zewnętrznego świata jako duszą wyposażone, oraz wolę i namiętności posiadające, bardzo łatwo upatrywać w mch sprawców wypadków, których rzeczywistej przyczyny myśl nasza jeszcze nie chwyta. Co przy takie® usposobieniu u nierozwiniętych ludów w tajniach ich umysłu dziać się musi, na to rzuca światło wielokrotnie już powtórzone doniesienie afrykańskiego podróżnika Lichtensteina ³). Wódz pewnego kafirskiego pokolenia Amachosa kazał od kotwicy rozbitego okrętu kawałek odłamać. Wkrótce potśm zmarł ów człowiek, co ten rozkaz wykonał, a że, jak wiadomo, cały szereg ludów we wszystkich częściach świata, do którego i Kafirowie należą, śmierć człowieka nadprzyrodzonym przyczynom przypisuje, to nadwerężona kotwica stała się odtąd przedmiotem wielkiej czci u Amachosów. Australczycy z No-wój południuwśj Walii uważają to za zbrodnię świstać w pobliżu skał, gdyż, tak opowiadali p. D u m o n t d ’ U r v i 11 e ⁴), jednego dnia

') Spencer S t. John. Life in th e forests of the Far Eas t. T. I, s. 177 ²) Ausland 1861 str. 1011.

³! Reisen im siidlichen Afrika. Berlin 1811. T. I, str, 411.

⁴) Yoyage de 1’Astrolabe. T. I. str. 463.

Etnologia.

http://rcin.org.pl