WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH245 I

229

dani¹). Tak samo i na wyspach Palau musiała głowa rodziny odpowiadać za wszystkich jej członków ²).

Obecnie należy się wszędzie prawie zwierzchnia władza ojću nad swśm potomstwem, a u ludów barbarzyńskich ma on i nad żoną nieograniczoną władzę. A jednak jest pewna ilość ludów, u których wszystkie prawa rodzinne pochodzą od matki. Jak Bosman o mieszkańcach ze złotego wybrzeża donosi, to wszystkie dzieci idą co do swego stanu za matką, ktokolwiek bądź ich ojcem by się zwał. Uważają się za wolnych, jeżeli matka jest wolną, a za niewolników, gdy matka niewolnicą ³). Takie samo prawo istniało i u starożytnych Licyjów, który nie nazwę ojca lecz matki nosili⁴). Również i w Australii przechodzi nazwa i kasta zawsze od matki na dzieci ⁵). To samo ma miejsce u ludu Fidżi ⁶), oraz Maori w Nowćj Zelandyi, jako też i u mieszkańców Mikronczyi na wyspach archipelagu Marshalla, którzy godność i szlachectwo dziedziczą po matce ⁷). Podobne stosunki prawne istnieją i tam, gdzie nowożeniec do domu swych teściów się sprowadza i w ich rodzinę wchodzi. Dzieje to się u Dayaków na wyspie Borneo i stanowi tym szczególniejszą cechę, że teść bywa więcśj od zięcia poważany aniżeli własny ojciec ⁸). U Ttelmów w Kamczatce należy również mąż do ostrogu swej żony ⁹). Podobne układy rodzinne były także i w Ameryce szeroko rozprzestrzenione. W Guajame dziedziczyło dziecko wszystkie swe obywatelskie stosunki po matce, tak że potomkowie Indyjanki Makuszi z ojca Wapiszi należały do pokolenia Makuszi a nie do ojcuwskiego Wapiszi ¹⁰). Tego rodzaju stosunki prawne uwydatniły się jeszcze ostrzćj u północno-amerykańskich Iro-

⁷) Bosmani), Guinese Gaud-Tand-en Slavekust. Utrecht 1704. T. I, str. 195 i Winwood Eeade, Savage Afriea. London 1863, str. 185.

²)    Semper. Palau Inseln str. 181.

³)    1. c. str. 184.

⁴)    Herodot. lib. I. cap. 173.

⁵)    Waitz (Gerland) Anthropol. T. VI, str. 788. Podobne przykłady znaleźć można u A- Bastian, Rechtsverhaltnisse. Berlin 1872, str. 171.

⁶)    Ausland 1859, str. 89 według Williams a.

⁷)    D. G. Mo nr ad. Das alte Nenseeland. Bremen 1871 str. 24. Journal des Museum Godefroy, Hamb. 1873, str. 36.

⁸)    Spencer St. John, Life in the forests of the Far East. London 1862. T. I, str. 50.

⁹)    G. S t e 11 e r, Kamtschatka, str. 446.

¹⁰) Appun w_Ausland 1872, str. 683.

http://rcin.org.pl