WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH460 I

444

Od nich różnią się jedynie jeżykiem Burj eci, którzy jeszcze za czasów Dżengis Chana nad jeziorem Bajkalskim i w jego okolicach swe siedziby mieli i w r. 1644 bez wielkiego oporu kozakom się poddali. Te wszystkie trzy mongolskie gałęzie przyjęły buddyzm, me wyrzekłszy się pomimo to nigdy swych szamańskich obrzędów. Są to w ogóle powolne i dobroduszne ludzkie pokolenia. Tym dziwniejszym było pojawienie się między nimi Dżengis Chana, który z tak ni' kłych początków na zdobywcę świata się wyrobił.

Daleko od swych mongolskich braci rzuceni zostali Haz a rowie, wiodący życie koczownicze pomiędzy Heratem i Kabulem jako pasterze i mówiący jeszcze za czasów sułtana Bab era po mongolski! ¹). Piównież i rysy ich noszą na sobie tak wydatny typ mongolski, że podróżnicy nie są nigdy w sprzeczce co do ich etnograficznego stanowiska. Ha za rowie rozpadają się na pokolenia zachodnie i wschodnie, z których pierwsi są sunnitami a drudzy szyitami. Ozasami nazywają zachodnich Aimak, co tyle znaczy jak horda -), a że tę nazwę nadawano nie tylko mongolskim ludom, musimy więc przestrzedz od dalszego jej używania w Etnologii.

Tunguzi i Mongołowie nie są liczni a wiele ich gałęzi wymiera. Inaczej rzecz się ma z trzecim szczepem północno azyjatyckiej gromady ludów, t. j. Turkami. Według podania mongolskiego jeden z synów Jafeta zwał się Turk. Mieszkał on nad rzekami Hi i Issi-koł a od jednego z jego potomków pochodzą bliźnięta Tatar i Mon-' goł. Podobne podania należy uważać jedynie jako usiłowania etnograficznego samopodziału, wskazujące nam, jak dalece same śródazyja-tyckie ludy za blizko z sobą spokrewnione się uważały. Turcy zachodni są tak dalece z kiwią aryjską ’ semicką zmieszani, że swoje pierwotne cechy budowy ciała do szczętu zatracili i tylko język na pierwotne ich pochodzenie wskazuje. Turkomani, Ozbegowie, No-gajcy i Kirgizi zbliżają się już mocno do Mongołów, Buruci i Kipczaki różnią się zaledwie cokolwiek cerą twarzy. Tak mówi Yambery, dodaje jednak, że język mongolski co do grammatyki nie bardzo z tureckim się zgadza, chociaż sobie do dwóch trzecich jego zasobu pierwiastków przyswoił ³).

⁵) Er. S p i e g e 1. Erauische Altershiimer. T. I, str. 34-d P Ca s tren, Yorlesungen, str. 42.

■) Geschiclite BocharaP. T. I, str. 130.

http://rcin.org.pl