WA308–7 II5947 NAUKA O LUDACH 252 I
236
Zemsta krwi domaga się odpowiedniej pomsty: oko za oko, ząb za ząb, życie za życie, jak się pismo święte wyraża. I w społeczeństwie rzymskiem rozwinęło się prawo karne z tych pojęć, gdyż w czasach prawa dwunastu tablic wykonywano zawsze, przynajmniej w razie ciężkich obrażeń ciała, odwet, jeżeli poszkodowany me uznał za dogodniejsze przyjąć wynagrodzenie *).
Gdziekolwiekbądź na ziemi członek rzecz jaką dla swego użytku lub spożycia opanował, uznawał się wszędzie i zawsze za jśj właściciela. Przeczucie praw posiadacza istnieje nawet u zwierząt, a u ptaków gnieżdżących się wysoko, jest ono mocno rozwinięte. W zwierzyńcu londyńskim używała małpa ze slabem uzębieniem kamyczka do rozbijania orzechów, kryła go za każdą rażą po użyciu w słomie i nie dała go tknąć żadnej innej małpie 2). Nasz pies fur-mański strzeże mienia swego pana i stawia się wyraźnie jako obrońca własności. Spostrzegacz tak wytrawny jak Appun, który wiele lat spędził pomiędzy krajowcami Guayany, upewnia, że współmieszkańcy chaty szanują święcie mienie osobiste każdego 3). Lecz i wyobrażenia o prawie do rzeczy nieruchomych powstały bardzo wcześnie. U ludów myśliwskich uważany bywa okrąg kniejowy zawsze za wspólną własność jednego pokolenia. Brazilijczycy używają rzek, wodospadów, gór, skał i drzew za słupy graniczne 4). Pojedynek pomiędzy dwoma pokoleniami Botokudów, któremu książę Neuwied był obecny, miał być odkupem za wtargnięcie się do obcego kniejowego okręgu 5). Australczycy, na których dawniejsza Etnologia nadzwyczaj z góry spoglądała, szanowali ściśle własność ziemską. Benilong, krajowiec z Nowej południowej Walii, odziedziczył po swoim ojcu wyspę Niemen (Goat-Island Anglików a MUliel Niemców) i zamierzał ją pozostawić swemu przyjacielowi 6). Zdarzają się nawet u nich podziały dziedzictwa jeszcze za życia, a prawa własności są tak surowo przestrzegane, że nikt nie odważy się w dziedzictwie drugiego bez jego zezwolenia ścinać drzewa lub ogień palić. Stan ludów, w któ-
Si membrum rupit, ni cum eo pacit, talio esto. Tab. VIII. H. E. D i r-k s e n Zwolf Tafelfragmente str. 517.
2) Darwin, Abstammung des Mcnschen T. I, sir. 44.
3) Ausłand 1872, N° 29, str. 682.
4) M a r t i u s, Etnographie. T. I, str. 81.
5) Re ?e nach Brasilien. Frankf. 1820 T. J, str. 370.
6) Dumoni d'Urville Vojage de 1’Astrolabe T. I, str. 469.
http://rcin.org.pl
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 033 I 17 że organa mogą się pierwej pojawić, nim się z nich korzyści w
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 078 I 62 ności umysłowych uchodzi. Czym bogatsza tedy powierzchnia w z
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 157 I ludzkich istot pomieszczono, pokaże się później dostatecznie w r
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 202 I 186 nićm brodaci Ainos’y x) na wyspach Sachalskićj i Kiullskich,
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 217 I 201 gdzie przez zbliżenie się Azyi do Europy kotlina morza śródz
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 249 I 283 przeraził dziewicę murzyńską swem pocałunkiem, gdyż w całćj
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 251 I 235 Gdzie pomsta obowiÄ…zkiem siÄ™ staje, tam spotyka tego wzgarda
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 305 I 289 czennika nie otwiera się wcale, jak byśmy tego oczekiwali, w
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 388 I szkadza bowiem i wstrzymuje rozprzestrzenienie się szczęśliwych
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 403 I przyjmować pokarmy. Każdy strzeże się przy tern dotknięcia ciała
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 406 I 390 nick językiem zupełnie się różni a budową ciała do ludności
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 454 I 438 ly ludowe, w któneh się chłopcy czytać i pisać uczą a dziewc
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 460 I 444 Od nich różnią się jedynie jeżykiem Burj eci, którzy jeszcze
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 482 I 466 Do nich zaliczają się również mieszkańcy południowej Saghali
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 493 I i może dopiero wtedy, gdy się w tein wszystkiem należycie wydosk
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 529 I 513 baskijskie pokolenia zajmował; się dobywaniem miedzi, gdyż w
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 590 I 574 wadzać wnioski i męczyć się wyrobieniem sobie własnego zdani
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 629 I 613 coraz bardziej i zmieniający się w Niemców x), Polacy, Czech
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH 495 I lisy i niedźwiedzie białe pożerają je po większej części. Osoby
więcej podobnych podstron