WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH388 I

szkadza bowiem i wstrzymuje rozprzestrzenienie się szczęśliwych pomysłów.

Pierwsi żeglarze osiedlili się o wiele wcześniej na wyspach Mar-ąuesas, gdyż w panujących tu narzeczach powtarzają się właściwości języków tongańskicli i tahitijskich, z czego wypada wmieść, że zaludnienie tej wyspy nastąpiło równocześnie z zaludnieniem wysp towarzyskich i przyjacielskich. Z Vavau lub też innej wyspy, należącej do ostatniej gromady, poprowadził nukahiwski władzca Gattanewa, a raczej ireatanui, pierwszych osadników z swój ojczyzny w tę stronę, a nie mniej jak 88 imion panujących można jeszcze było po nim naliczyć ^r). Toby nas zaprowadziło do pierwszych wieków przed naszą era. gdyby : tutaj pierwszych imion z owego spisu jako mitycznych odtrącić nie wypadało

O początkach zaludnienia wysp Paumotu czyli wyspowego obłoku nie istnieją żadne podania; języki też ich zawierają wiele odrębności, chociaż w swej budowie z tahityjskiem narzeczem wielce się zgadzają, tak że prawdopodobnie pierwsze ich osady wyszły z wysp towarzyskich ²). Podania zaś ludu Maori na Nowej Zelandyi bh szcza natomiast w całój swej świeżości, utrzymują bowiem, iż przechowała się leszcze pamięć liczby i nazw tych okrętów, na których przodkowie ich przybyli i miejscowości, w których wylądowali. Mieli oni najprzód przybić do wyspy północnej i to od wschodu; pomimo to nazywają oni swą pierwotną siedzibę Hawaiki i wskazują tćm samem na gromadę Samoa, lubo ten wyraz późmój przyjął znaczenie krainy dalekiej, szczęśliwej, do której dusze zmarłych powracają ⁴). Maorowie nie zabrali swych domowych zwierząt z pierwotnego siedliska do swej no-wśj siedziby, chocaż wyraz polynezki jntaka na świnię w ich mowie się. utrzymał ⁵). Ich przodkowie musieli jnż prócz tego znać palmę kokosową, gdyż język Maorów zachował wyrażenie polynezkie na oznaczenie orzecha, lecz tylko lako narzędzia przepowiedni. Spisy

*) H. Hale, 1. c. srr. 127.

-) Waitz (Gerland) Anthropol. T. Y. str. 221

³) Schirren (Wandersagen der N^useeiaender. Biga 1Z56, str. 98), a za nim Hochstett&r (Neu Seeland str. 55) przenoszą Hawaiki na tamten świat i przypisują mu li znaczenie bajeczne. Ge r land powrócił jednak zręcznie dawniejszemu poglądowi H Hale dawną wziętość. W a itz Anthr. T. V, str. 205.

⁴) Waitz (Gerland) i. c. str. 209.

(i Ty lor, Anfange der Cultur. T. I, str. 81.

http://rcin.org.pl