WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH600 I

584

szyjniki zaś z muszli na sznurek nanizanych. Niektóre osoby są ta* kiemi ozdobami obładowane aż do zbytku. Dodać należy jeszcze najrozmaitsze amulety z drzewa, rogu, korzeni, zębów i innych rzeczy, bez których rzadko spotkać Kafira. Ulubioną ozdobą jest włos z ogona byka, który zwykle przypięty do kolan spada na golenie. Włosy bywają zdobione najrozraaitszemi piórami ptasiemi, z pomiędzy których pióra strusie i pawie najwyżej bywają cenione. U niektórych pokoleń istnieje zwyczaj nacinania skóry na górnych częściach ciała (barkach, piersiach, ramionach) i wcierania w te miejsca popiołu, co postaci całej wyraz dzikości i wygląd przerażający nadaje. Za młodych lat przekłuwają się zwykle uszy i przeciągają przez te otwory kawałki drzewa. Później gdy rany się zgoją i otwory należycie rozszerzą, wkładają w nie kawałki słoniowej kości łub inne ozdoby, mężczyźni lubią zaś w tych otworach tabakierki z kawałków wyżłobionych trzciny chować. Nogi pokrywają sandałami o grubych podeszwach tylko podczas dłuższych podróży, w innym czasie chodzą boso.

Bogactwem najważniejszem Kafirów są ich stada rogatego bydła, a zajęciem najulubieńszem gospodarstwo mleczne. O pomnożeniu tego bydła rozmyśla Kafir dzień i noc; wszelkie mienie innego rodzaju zmienia on na bydło, a krowa służy mu do zakupu wszystkiego, nawet żony. Jedzenie gotuje w garczkach z palonej gliny, a do objada, który się raz tylko na dzień w większej obfitości i to pod wieczór spożywa, nie brak nigdy kufla piwa z sorgo, który to kufel albo jest gliniany, albo z gęstej plecionki. W ciągu dnia używa tylko kilka razy mleka. Szczególniejszym jest wstręt Kafira do używania mięsa pewnych zwierząt. I tak np. oni nie jedzą nigdy wieprzowiny, gdy tymczasem mięso dzika jest cenione. Podobnież nie jedzą oni jaj kurzych, ani mięsa słonia, gdyż to ostatnie zwierzę uważają z powodu jego roztropności jako za nadto blizko człowieka stojące, jakkolwiek w głębi lądu są pokolenia, które i jaja kurze i mięso słonia spożywają. Przyrządzenie odzieży ze skór, rozmaitych sprzętów domowych i broni jest rzeczą mężczyzn. Do rzeczy zbytkowyeh, bez których się żaden Kafir obejść nie może, należy tabakierka i fajka. Przy tabakierce jest zawsze mała łyżeczka ze słoniowej kości, którą tabakę w nos wsypuje. -Łyżeczkę tę chowa on albo w otworze sztucznym drugiego ucha, albo też pod wyżej opisanym krążkiem włosów.

W małżeństwie istnieje wielożeństwo. W okręgach zaś, gdzie władzea potężniejszy panuje, wzięcie żony nie zawisło jedynie od woli młodego człowieka lecz i panującego, który na to wydaje pozwolenie, kierując się w tern potrzebami państwa, gdyż mężczyźni nieżonaci obo-

http: //rei n: org. p I