588
ich zaś połączenie dało początek ludzkiemu rodowi. Gdy z trzciny powstali, błąkali się przez długi czas po ziemi, aż uakoniee przyszli clo ogrodu, w którym owoce i płody rozmaite w obfitości rosły. Tam je zaczęli jeść i rodziły się dzieci a powstałe ztąd potomstwo mnożyło się nadzwyczaj szybko.
Kafir wysławia się z nadzwyczajną łatwością i zręcznością, posiada dowcip i zastanowienie. Na zgromadzeniach swoich miewają oni kiikagodzinne mowy. których nikt im nie przerywa, lecz wszystko słucha z uwagą, a gdy chodzi o rzecz sporną, to przeciwnik odpowiada na nią nie mniej długo i zręcznie zbijając wszystkie jego twier-dzenia po porządku. Pieśni ich nieliczne i tylko ułożone na cześć zmarłych władzców odznaczają się poetyckim duchem i zmysłem do form poetycznych. Prócz pieśni mają jeszcze bajki, zagadki, powiastki i inne tego rodzaju utwory. 1
Chcieć po tern wszystkiem, cośmy dotąd powiedzieli, zaprzeczyć Murzynom zdolność do wzniesienia się na wyższy stopień kultury., byłoby czystą dowolnością; z drugiej zaś strony byłoby to zupełnem zapoznaniem różnic w uzdolnieniu pojedynczych plemion ludzkich, gdybyśmy cala winą dotychczasowego nizldego stopnia kultury Murzynów na własności lądu jedynie zrzucm chcieli. Cała korzyść położenia Afryki leżała w tern, jakeśmy widzieli, że choć z trudem była dostępną dla starego świata, z którego Murzyni wszystko czerpali, co tylko do polepszenia, ich bytu przyczynić się zdołało. Gdyby można w myśli przypuścić, że te same ludy w Australii zamieszkały, toby, zostawione same sobie, z pewnością nie były się wzniosły wyżej po nad stan tamtejszych krajowców. Przy ocenieniu zdolności musimy je więc o wiele niże] od pierwotnych 'mieszkańców 'Ameryki postawić, którzy o własnych siłach do wysokiego stopnia umysłowego rozwoju doszli. Gdyby zaś Afryka była kształtniejszą, gdyby tak dostępną była jak Europa. toby s.ę i Murzyni byli wcześnie, rozwinęli i byliby zapewnie obecnie takienr samerni urządzeniami społecznemu <ie cieszyli jak np. Mai? ] oebiń crfey cy.