WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH567 I

551

den naród połączyć. Wielożeństwo jest dozwolone lecz rzadkie. Kolbe zapewnia, że nigdy kobieta nie bywa dręczona łub uciśniona ⁴), chociaż nowsi badacze tego nie potwierdzają; być może, iż dawne lepsze obyczaje przez zetknięcie z Boerami się popsuły. Podobnie jak murzyni Bantu tak i Koimkoinowie okazują się przy publicznych rozprawach sądowych w^Tprawni w^Te wszystkie sądowe wykręty. Obowiązek pomsty krwawej nie wygasł jeszcze, lecz częstszem jest już obecnie zadosyćuczynieuie przez odkup (litkup).

Pod względem wyobrażeń religijnych tego szczególnego ludu panuje dotądjeszcze wielka ciemność. Tyle jest tylko pewnem, żeRoin-koinowie czczą księżyc w postaci mezkiej. Wiarę w życie po za grobowe zdradza ten zwyczaj, że zmarłemu nadają w grobie postawę taką. jak w żywocie matki i w razie przypadku śmierci swó-j kraal natychmiast zwijają. oddalając się od grobu. Cześć przodków została wykazaną u ludu Korana, oddającego cześć boską jednemu z wielkich wodzów dawniejszych czasów, imieniem Tsui-choab²). Rzeczą daleko trudniejszą ustanowić, czy hohentocki lleitsi-Eihih należy również do kistoryczuych bohaterów. Na jego pamiątkę gromadzą kamienie w^t olbrzymie mogiły i wvprawiają na jego cześć tańce, tak że ludzie z pokolenia N a m a-q u a o swoich współplemiennikach mówią, że ,,jeszcze tańczą'¹ lub że ..więcej nie tańczą“ stosownie do tego, czy w pogaństwie trwają, lub chrześciaństwo przyjęli. Bajeczki o śmierci i czynach tej zagadkowej istoty, nie przyczyniają się zniczem do jej wyświecenia³). Miał on już kilka razy umrzeć i na nowo się odrodzić, tak że wielu bierze go za bóstwo księżyc⁴). Pomiędzy Hottentotami byli także Szamani, posiadający władzę nad deszczem i pogodą i umiejący wypędzać duchy chorób. Oczywiście że i wiara w gusła i czary istnieć musiała; prześladowanie czarownic zaś nie zrządziło tutaj jednak tyle złego, jak u murzynów Bantu.

Kto zna dostatecznie wartość wysokiego rozwoju ich języka, kto prócz tego należycie ocenić umie ich zdolność do łatwego wyuczenia się obcych języków i mówienia nimi bez skazy, kto ze wzorów, przez Bleek^!a w Reinecke Fuchs podanych, nauczył się podziwiać ich dar

¹) Kolbe. 1. e. str. 552.

²) F r i t s c h, Eiegeborne, str. 338.

³) B 1 e e k, Reineke Fuchę, str. 59.

⁴) Theophilus Hann, Pie Nama Hottentotteu. Globus 1867. T. XII, str. 276.

http://rcin.org.pl ^