0132
CESARZ
Aleksander nie miał jednak w sobie niezbędnego w Rosji azjatyckiego bestialstwa tych rosyjskich reformatorów, którzy tysiącami mordowali i zsyłali przeciwników swoich innowacji.
Tylko że on go na razie nie potrzebował. Strach, nawyk posłuszeństwa i płaszczenia się przed carem - wszystko to uczynił życiową normą jego ojciec. Owego strachu i powszechnej pokory starczyło, aby przeprowadzić najśmielsze przeobrażenia. Na razie starczyło.
Aleksander II był w Rosji reformatorem nowego typu. To bóg Janus, którego jedna twarz usiłuje patrzeć naprzód, lecz druga cały czas spogląda wstecz.
Kimś takim właśnie zostanie w Rosji Michaił Gorbaczow.
Car-Wyzwoliciel
Pierwszą reformą Aleksandra winno było stać się niebywałe wręcz przedsięwzięcie. Postanowił znieść poddaństwo.
Już prababka Aleksandra, Katarzyna II, wiedziała, że należałoby je znieść. Wiedziała jednak także i mówiła, że w Rosji „lepsze jest wrogiem dobrego". Poddaństwa nie zniosła. Aleksander I też to wiedział, był to jego ukochany projekt. Dziękował Puszkinowi za wiersz Wieś, za wersy „nasz lud - nieuciśniony / I carskiej ręki znak, że spadła już obroża"1. Podziękowawszy jednak, nie zniósł owej niewoli. Ufał bowiem nie żarliwemu poecie, ale wytrawnemu dyplomacie Josephowi de Maistremu. Poseł Piemontu, który wiele lat spędził w Rosji, mówił: „Dać wolność chłopu w Rosji to jakby dać wina człowiekowi, który nigdy nie posmakował alkoholu... stanie się szaleńcem". Mikołaj I też rozumiał, że należy znieść poddaństwo. Nie posunął się jednak poza zakaz sprzedawania osobno członków rodzin chłopskich i nie zniósł pańszczyzny ani innych zależności od właścicieli ziemskich.
Wszyscy oni, świadomi gospodarczych korzyści takiego kroku, obawiali się ewentualnych szkód politycznych. W samodzierżawnym cesarstwie winna panować harmonia. Ostatni car Mikołaj II w formularzu ankiety trafnie określił rodzaj zajęcia rosyjskich carów - „włodarz ziemi rosyjskiej". Na dole byli zniewoleni chłopi, a na górze zniewolony dwór i urzędnicy.
Jak słusznie mówił współczesny Aleksandrowi filozof i publicysta, Nikołaj Czernyszewski, „wszyscy od dołu do góry są niewolnikami".
138
Wieś, przekł. Stanisław Strumph-Wojtkiewicz, w: Aleksander Puszkin, Wybór wierszy, Kraków 1982.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Poza uniformem nie miał w sobie prawie nic z wojskowego, a jednak był doskonałym dowódcą nie tylko p
narodowego, opartego znów na UNIMARC. Nie podjęto jednak prac nad nowym formatem, zdając sobie coraz
skanuj0019 9 gatunków mowy 189 znaczy przyswoić sobie jego indywidualny styl. Nie wszystkie jednak g
dlatego, że utopiści nie zawsze zadawali sobie trud artykulacji swej negatywnej utopii. Wydaje się j
DSC00688 jako „klasycystyczną”. Jej charakter estetyczny miał I jednak, jak się zdaje, znaczenie nie
596 2 Miłość jest czymś najmocniejszym na świeae, a jednak nie można wyobrazić sobie nic bardz
15 POLSKI WĄTEK W ŻYCIU I SPRAWIE GALILEUSZA... domo jednak z lat późniejszych, że nie miał on liczn
DSC 25 104 LUDWIK FRYDI sens przedstawianych epizodów, co samo w sobie jest ciekawym gJHj techniczny
scandjvutmp19c 01 150 mam niewiele, poczekaj więc, aż przyjadą kupcy i sam go sobie kupisz. Bez bron
CESARZ Przeto wszyscy, nie wyłączając cesarzowej, błyskawicznie spostrzegli. Nie zwrócili jednak na
niskiego, miał na sobie ubranie żołnierskie i brody nie golił. Wyglądem swoim nie różnił się wcale o
PICT5558 Stąd ci u nas jest głuchych i chromych niomśło A nie wiem, by był który, co by cóle ciało&n
Image0070 01 KAIR że ich miał przy sobie, nie czuł ich radości; on, co miał tysiąc sułtanek w haremi
DSC01333 (5) słarra, gdybyś nie miał w sobie pewnych prawideł piękna, z którymi zestawiasz każde pię
Magazyn 514 Io8 WACŁAW SIEROSZEWSKI Nie był jednak cyganem, gdyż miał brodę rudą
~LWF0018 (3) 38 nie zgadzają się, poza Odynem, osoby stwórców (Snorri miał jednak jakieś wątpliwości
Bajki rozwijające myślenie dzieci2 się w korytarzu. Okazało się jednak, że nie miał racji. Z łatwoś
skanuj0010 (350) Włączające systemy edukacji nie tylko jednak starają się zapewnić jak najliczniejsz
więcej podobnych podstron