87

B. Baraniak. Metody badania pracy. Warszawa 2009

ISBN 978-83-61408-68-0.0 by WAiP 2009

Spis treści    Notatki

Zarządzanie zasobami ludzkimi współczesnym trendem w badaniu pracy    175

8

Styl zarządzania 1.9

Dbałość o potrzeby ludzi dla.dobrych stosunków" prowadzi do powstania w organizacji przyjemnej przyjacielskiej atmosfery i do pracy w dogodnym tempie

Styl zarządzania 9.9

Efektywność pracy jest skutkiem zaangażowanej postawy powładnych; traktowanie celów organizacji jako „wspólnej sprawy" prowadzi do stosunków nacechowanych wzajemnym zaufaniem i respektem

o

2

i/>

o

'O

-K

er

Styl zarządzania 5.5

Dobra działalność organizacji jest możliwa pod warunkiem znalezienia równowagi między koniecznością egzekwowania pracy a utrzymaniem morale

Styl zarządzania 1.1

Poprzestawanie na minimum wysiłku potrzebnego do wykonania pracy wystarczy, aby utrzymać przynależność do organizacji

_JI_*_I_

Styl zarządzania 9.1

Wydajność w pracy zawdzięcza się _ _ takiemu zorganizowaniu jej warunków,. że rola czynnika ludzkiego jest minimalna

niska

Troska o produkcję

wysoka

Rysunek 38. Siatka kierownicza wg Blake'a i Mouton (zob. Koźmiński, Piotrowski, 1998)

Siatka ta składa się z 81 możliwych pól (rys. 38), na których usytuowane są style kierowania wyznaczone dwoma skrajnymi parametrami, tj. troską o ludzi (oś OY) i troską o produkcję (oś OX) (Koźmiński; Piotrowski 1998, s. 427). Podstawowe style charakteryzują następujące cechy:

-    styl 1.1. - nazywany stylem kierowania „WIDMO”- minimalna troska o produkcję i ludzi,

-    styl 1.9. - nazywany stylem partycypacyjnym - wysoka troska o ludzi, a niska o produkcję,

-    styl 9.1. - nazywany autokratycznym (dyrektywnym, autorytarnym) - wysoka troska o produkcję, a niska o ludzi,

-    styl 5.5. - utożsamiany ze stylem racjonalnego biurokraty - średnia dobra troska o produkcję oraz o ludzi,

176 Rozdział 5. Przyszłość metod badania pracy

- styl 9.9. - określony przez Blakea i Mouton systemem przyszłości (por. założenia TQM) - wysoka troska o produkcję i o ludzi.

Co charakteryzuje powyższe style kierowania:

1.    „Widmo” to styl, który odznacza się małą troską o ludzi, zadania i produkcję (Stoncr, Wankel, 1994, s. 387). Jego istotą jest minimalizacyjnc podejście zarówno do procesu produkcji, produktu, jak i jego wykonawców. Często nazywany jest kierowaniem leseferycznym, gdyż kierownik rezygnuje ze swojej roli przywódczej, uważając angażowanie się w zarządzanie i pracę za zbędną potrzebę.

2.    Demokratyczny (partycypacyjny) jest stylem kierowania, w którym przełożony decentralizuje władzę, umożliwiając podwładnym udział w podejmowaniu decyzji, np. w kwestiach nagradzania, oceniania, motywowania. Cechą charakterystyczną tego stylu jest brak dystansu w układzie przełożony - podwładny, co sprzyja dobrym stosunkom międzyludzkim i kształtuje przyjacielską atmosferę pracy odbywającą się w dogodnym, a nie konkurującym tempie (Koźmiński, Piotrowski, 1998, s. 428).

3.    Autokratyczny (dyrektywny, autorytarny) jest odwrotnością stylu demokratycznego, charakteryzuje się scentralizowaną władzą, dużym dystansem między kierownikiem a członkami zespołu, stosowaniem stosunkowo ostrych kar oraz zdecydowaną przewagą orientacji kierownika na zadania. Przywódca będąc autokratą, dąży do koncentracji w swoich rękach wszystkich kluczowych decyzji (pozostawiając podwładnym niewielki margines swobody. Stara się, aby informacje docierały do pracowników tylko za jego zgodą i pośrednictwem. Utajnia kryteria ocen, co pozwala manipulować sytuacją niepewności (Szczupaczyń-ski, 1998, s. 106). Styl ten oparty na jednokierunkowej komunikacji „z góry do dołu” zapewnia porządek, przewidywalność wyników, ale nie sprzyja inicjatywom i samodzielności myślenia pracowników.

4.    Racjonalny biurokrata charakteryzuje się „dobrą znajomością organizacji, która jest możliwa pod warunkiem znalezienia równowagi między koniecznością egzekwowania pracy, a utrzymaniem morale" (Koźmiński, 1998, s. 428).

Przełożony zespołu jest zazwyczaj osobą zrównoważoną, trzymającą się ściśle ustalonych reguł i przepisów, których interpretacja wymaga dużego pomocniczego personelu. Styl ten jest drogi, skuteczny tylko w sytuacjach typowych, nieskomplikowanych, jednorodnych, a całkowicie nieskuteczny w odniesieniu do zespołów działających innowacyjnie i w zmieniającym się środowisku (Koźmiński, 1998, s. 428).

5.    Styl przyszłości - jego cechą jest troska o pracownika i jakość produktu. Efektywność pracy jest skutkiem zaangażowania podwładnych (Koźmiński, 1998, s. 428), identyfikowania się z celami przedsiębiorstwa i traktowania ich na