Fitopatologia leśna (78)

v. ui imama zgnilizna zofędzi

Patogen: Siliizoplirlltmi conunww l 'r.

Symptomatologia. Pod wpływem rozwijającej się na powierzchni liścieni ] mitnej grzybni patogena łupina żołędzi zostaje rozsadzona, liścienie obnafl saine żołędzie zaś tracą zdolność kiełkowania, nawet gdy tkanka liścieniowa zostaje prawie nienaruszona przez patogena. Często jednak liścienie ulegaj^ kładowi, przybierając zabarwienie ciemnobrunatne, czemu towarzyszy grzybni w postaci białych błonek; powierzchnia liścieni w tym wypadłej sczerniała. Z porażonych żołędzi wyrastają owocniki sprawcy choroby.

Etiologia. Chorobę powoduje grzyb Scliizopliyllum comnume (Basidiomycś Scliizopliyllahs). bardziej znany jako sprawca białej zgnilizny drewna drzei ściastych. Grzyb nie dokonuje zakażenia żywych żołędzi za pomocą zarodnil następuje to tylko przez grzybnię, która może dostać się do przechowalni Me z już chorymi żołędziami lub zanieczyszczeniami w postaci opanowanych pij patogena gałązek itp. (Łukomski 1961).

Ochrona. Jak w przypadku mumifikacji żołędzi, ze szczególnym zwróceni* uwagi na oddzielanie i zniszczenie żołędzi chorych i zanieczyszczeń przed J stąpieniem do przechowywania.

4. Bezpłodność

Szereg czynników pasożytniczych powoduje zniekształcenia owoców drzewo łączone z brakiem wytwarzania nasion, czyli bezpłodność. Niektóre z tych cli robowych zjawisk mogą być uciążliwe dla nasiennictwa leśnego. Najczęścieji one powodowane przez grzyby z rzędów Uredinales i Taphriitales.

Rys. Bezpłodność świerka powodowana przez ilwcosporu dren hu a (wg Negera):

r—6

I - łuska okrywowa szyszki świerka z ecjaini. 2 eejospora. J liść czeremchy z urediniatn j i toliami. 4 - pojedyncza urediniospora. 5 - komórka skórki z 5 teliosporami. * warstwa teliospor w czasie kiełkowania

łodność świerka

P puccimastntni areolatum (Fr.) Otth., syn. Tliecospora aredata

F. -_onych na wiosnę żeńskich kwiatów świerka pospolitego (głównie) po-szyszki z białawymi pikniami (spermogoniami) na wewnętrznej stronie łu-^WSJ^a krywowych, _{a nast}ęp_nie w lecie z licznymi kulistymi brunatnymi ecjami ** °.g> p_rzy dużej wilgotności powietrza łuski te u porażonych szyszek rozchy-j^gię (nadają całej szyszce nastroszony wygląd), podczas gdy w tym samym RLe szyszki zdrowe są zamknięte. W porażonych szyszkach tworzą się słabo KJr^iięte j nieliczne nasiona albo w ogóle się nie tworzą. Patogen wytwarza za-o i I na świerku, II i III na liściach różnych gatunków czeremchy (uredi-_na górnej, telia na dolnej stronie blaszek liściowych). Zarodniki podstawkowe atakują żeńskie kwiaty świerka. Podobną chorobę szyszek świerków może Enyołać inny grzyb rdzawnikowy, mianowicie Chrysomyxa pyrolae Rostr. (z II i III na gatunkach z rodzaju Pyrola).

Według Roll-Hansena (1947) w Norwegii Pucciniastrum areolatum powoduje również zniekształcenia młodych pędów świerka pospolitego, przypominające porażenie pędów sosnowych przez Melampsora pinitorąua.

b. Bezpłodność topoli i olszy

Patogen: Taphrina spp.

Żeńskie kwiatostany topoli (kotki) wykazują złocistożółte wybujałości, na szyneczkach olsz niektóre łuski ulegają silnej hipertrofii i przybierają postać skę-dzierzawionych, czerwonawych języków, które później pokrywają się białą błyszczącą warstwą hymenium workowego patogena. Przyczyną zniekształceń i związanej z tym częściowej sterylności żeńskich kwiatostanów topoli bywają dwa grzyby rodzaju Taphrina (Taphrinomycetes, Taphrinales): T. johansonii Sadeb. (o szerokim zakresie gospodarzy wśród topól, ale spotykany głównie na osice) 11T. rhizophora Johans. (występujący, jak się przypuszcza, tylko na Populus alba).

Plamistości

*yczą one częściej owoców (np. orzecha), rzadziej nasion i są powodowane przez grzyby, niekiedy także przez bakterie.

®|Plamistość owoców orzecha włoskiego

P^t*^y' ^antlionionas arboricola pv. jughmdis (Picrce) Vautcrin, Hoste, Kcrslcrs et Swings; Gno-nonia lepi osty la (Fr.) Ces. et De Not.

^ł^rach, ogonkach liściowych, młodych pędach, ale także na młodych i star-Jj® owocach pojawiają się nieregularne, czarne plamy. Owoce, zwłaszcza mło-ę*ęsto giną. Sprawcą choroby jest bakteria Xanthomonas arboricola pv. ju-' Przenoszona głównie przez deszcz, niekiedy też przez ziarnka pyłku.

CTśT)