klsti151

"178

L. MOSZYŃSKIl KULTURA LUDOWA SŁOWIAN

Po tej dygresji, rzucającej nieco światła na wewnętrzną, głębszą stronę zajmujących nas zagadnień, przejdźmy teraz do dalszego zapoznania się z narzędziami, używanemi przez słowiańskiego rolnika. Pierwej jednak uprzytomnijmy sobie raz jeszcze wszystkie poznane przez nas w §§ 158—187 narzędzia, układając ich charakterystyczne cechy w systematyczną przeglądową tabelę.

Narzędzia do orki używane przez Słowian.

I. Pracująca część narzędzia jest nie rozwidlona:

A. Narzędzie jest skonstruowane symetrycznie; ryje ono ziemię i rozsuwa ją na obie strony, nie tworząc istotnych skib: radła właściwe

B, Narzędzie jest skonstruowane wybitnie asymetrycznie; odwraca skiby na jedną stronę.

1. Tylna część grzą-dzieli jest silnie zgięta ku dołowi. .

2. Grządziel jest prosta, lub, jeśli jej brak, wtedy zastępują ją dwie proste obże w rodzaju hołobli:

a)    część pracująca jest płaska, szeroka, desko wata; grządzieli zwykle brak, zamiast niej są obie . .

b)    część pracująca jest stosunkowo wąska i tkwi w grządzieli . .

c)    grządziel tkwi tylnym końcem w * stosunkowo wąskiej części pracującej wzgl. w rękojeści

adła krzywogrządzielowe (§§ 158,159) i ramowato-krzy-wogrz ądzielo we (§ 162).

. szerokorylcowe (§ 161).

. wewnątrzrylcowe (§ 161).

«) częścią pracującą jest

rylec.....r,

P) częścią pracującą jest płóz.....r.

zewnątrzryl-cowe (§ 161).

r a m ow ate (§§ 162, 163).

1.    Grządziel jest dłu

ga, sięgająca jarzma ..........r. płużne (§§ 175, 176).

2.    Grządziel jest krótka, pierwotnie oparta przednim końcem na kółkach , . pługi (§§ 177—181).

II. Pracująca część narzędzia jest rozwidlona ......................sochy (§§ 166—174).