klsti420

449

ROZDZIAŁ 10. ODZIEŻ

ustęp § 446). Na Malorusi możemy dość dokładnie obserwować jej przebieg. Tak krój sukmany, pozbawiony podobnych wszywek (ob. fig. 385, s), widzimy dziś gdzie niegdzie na północnym zachodzie tego kraju (Podkarpacie, Czerwona Kuś etc.). Krój, scharakteryzowany przez tzw.rjasy, czy składy (ob. fig. 385, 7), panuje przedewszyst-kiem na Rusi Czerwonej i Ukrainie zachodniej^ł. Wreszcie krój, najbardziej nas w tej chwili obchodzący a wyobrażony na fig. 385, o, spotyka się prawie wyłąfcznie na Ukrainie wschodniej.

467. Mamy więc tu zapewne przed oczami obraz fał kulturalnych, idących od wschodu. Ale, jak wiemy, już na pomniku Trajana krój w rodzaju przedstawionego na fig. 385, 9 jest poświadczony dla „Sarmatów",to znaczy dla mieszkańców środkowo-wschodniej, względnie płd.-wschodniej Europy. Możnaby go więc łatwo posądzić o nieprzerwane tam bytowanie śród ludu aż do dzisiaj. Dopiero geograficzne rozmieszczenie i rzut oka na całokształt stosunków z uwzględnieniem Azji etc. dawać się zdaje właściwe pojęcie. Gniazdem, gdzie się ten krój prawdopodobnie od czasów rzymskich przechował, były zapewne niektóre okolice Persji i może Kaukazu. Włościanie wschodnio-sło-wiańscy zapoznali się z nim, jak sądzić wolno, gdzieś w okolicach położonych na północ od Kaukazu. I przytem zapoznali się względnie późno. Ich strój, uwidoczniony na fig. 385, y, choć jest najprawdopodobniej w genetycznym związku ze strojem Sarmatów z pomnika Trajana, jednak -- nie w bezpośrednim. Ten strój prz3’szedł do dzisiejszych włościan słowiańskich nie z falą etniczną, której ślady często przepadają niemal doszczętnie, wsiąkając w miejscowe tło, lecz jako fala kulturalna, rozchodząca się nieraz bardzo wolno, ale zato pozostawiająca ślady długotrwałe.

468. Podobny, ale bezporównania jaskrawszy przykład fali kulturalnej, rozchodzącej się zwolna na znacznych obszarach, zdają się dawać dzieje rozpowszechnienia innej części odzieży, mianowicie spodni, do zapoznania się z któremi obecnie przechodzimy.

Na najdalszych krańcach geograficznego zasięgu spodni spotykają się dziś jeszcze formy bardzo prymitywne, które nam wyraźnie zdradzają początek wzmiankowanej części stroju. Mam tu na myśli przyodziewek w rodzaju spodni, używany przez amerykańskich Indian, niektórych inorodców Syberji i t. d. Przyodziewek ten najczęściej składa się z trzech zupełnie oddzielnych cząstek a mianowicie: 1) z dwu nogawic w kształcie futerałów, 2) z fartuszka sromowego oraz 3) z paska. Fartuszek sromowy i pasek są, jak już wiemy, odzieżą nadzwyczajnie rozpowszechnioną na kuli ziemskiej. Nowością tu dla

Poezęści zapewne bezpośrednio od ruskiego włościanstwa, ale głównie na innych drogach, zapożyczył podobny krój także lud rdzennie polski. Sukmany, ozdobione wszyteini ztyłu, fałdowanemi wstawkami, można było doniedawnn widzieć w wielu polskich okolicach.

K. Mouyń&kt. Kultura lądowa Słowian, cz. 1.