Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 03 022538

SP Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne - Andrzej Markowski - iLibrary Reader				□d x
El u? 9*, 9* 01	□	ęP P3 Limit wydruku: 0	Strona 42/293	& o © © @ż]

A. MufcMOU. K*tmnt)(nłitfivlithrgo Traria. Zdfninlaała i-Ał>AwW. Wu>jiMj 20)5 ISBN *.*-01 I4S» ». O by WN PWN X0S

"* Zapożyczenia zewnętrzne to pożyczki elementów językowych z języków obcych, zapożyczenia wewnętrzne - z jednej odmiany języka do innej. Szerzej o tym na s. 168 i n.

Start

Itelix iLibrary Reader

Kultura języka polskie...

te Zrzuty ekranu

Innowacje pojawiają się w konkretnych tekstach; jest to proces stały, a innowacje tekstowe są bardzo liczne. Powstają albo nieświadomie, wskutek niedostatecznej znajomości normy językowej, jako wynik nowych skojarzeń językowych. a nawet przejęzyczeń, albo świadomie - wskutek pojawienia się określonych potrzeb, np. konieczności nazwania nowego zjawiska, uproszczenia sposobu formułowania myśli, przez analogię do zjawisk częstych w języku itd. Większość innowacji tekstowych, zwłaszcza tych nieświadomych, ma charakter jednostkowy lub bardzo ograniczony i nic upowszechnia się. Niektóre okazują się jednak przydatne, są powtarzane w tekstach, czyli wchodzą do uzusu, charakterystycznego dla danego typu tekstów czy języka określonej grupy społecznej. Jeżeli ta przydatność zyskuje aprobatę normatywną, to znaczy, jeśli użytkownicy języka uznają potrzebę akceptacji nowego sposobu mówienia, innowacja wchodzi do normy językowej (zwykle najpierw do normy użytkowej, później także do wzorcowej). Utrwalenie się innowacji w normie prowadzi do jej wejścia do systemu językow-ego.

Te innowacje, które zostały zaaprobowane w normie i systemie, to zmiany językowe. Innowacje zaś, które nie uzyskały takiej aprobaty, gdyż nie mają uzasadnienia funkcjonalnego, są błędami językowymi.

Wszystkie innowacje można podzielić na fonetyczne, gramatyczne (fleksyjne i składniowe), leksykalne (słowotwórcze, wyrazowe, semantyczne, frazeologiczne), stylistyczne, a także ortograficzne i interpunkcyjne. Jest to podział formalny, przydatny przy porządkowaniu opisywanych zmian językowych. Istotniejszy wydaje się jednak podział innowacji ze względu na funkcje, które pełnią w normie lub systemie. Zastosowanie tego kryterium pozwala wyróżnić:

1.    Innowacje uzupełniające - element)' językowe, najczęściej wyrazy i połączenia wyrazowe (np. zestawienia, frazeologizmy), które „wypełniają” lukę w systemie nazcwniczym. Należ)' tu wymienić:

a)    innowacje, które nazywają nowo powstałe lub nowo wyodrębnione dc-sygnaty, np. billing, /catering, telefon komórkowy, walentynki, wideoklip, zdrapka; czatować, fdikrufć, zawetować", promocja ‘lansowanie i reklamowanie towaru', klinika lecznica, przychodnia lekarska, stomatologiczna lub weterynaryjna’. ustawy okolokonkordatowe, szara strefa, choroba szalonych krów, tygrysie rynki, republika kolesiów,

b)    innowacje, które zaspokajają potrzebę wyrażenia stosunku emocjonalnego mówiących (piszących) do tego, o czym mówią (piszą), np. oszołom, superatrakcyjny, speegru/ra, wowf, zajebisty.

Innowacje uzupełniające mają charakter leksykalny; są nimi neologizmy słowotwórcze, neosemantyzmy. zapożyczenia zewnętrzne i wewnętrzne^Kl- oraz neologizmy frazeologiczne.

2.    Innowacje regulujące - nowe formy wyrazowe, nowe modele składniowe i słowotwórcze, będące wynikiem usuwania wyjątków z systemu językowego.