Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 03 024113

Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne - Andrzej Markowski - iLibrary Reader

Strona 168/293 £1 © © © @

Następna strona (Page Down

Zgodnie z przedstawionym uprzednio założeniem w zasadzie nie będziemy tu jednak analizować zagadnień słowotwórczych, np. związanych z. neologizmami (potrzeb:) ich tworzenia, poprawności;! struktury itp.).

Limit wydruku: 0

A. UlAołłU AVrivu,v--rł.iTn\iM JMijJMW. WmuiWj KOS

ISBN *.*-01 HSłft «. O by WN PWN JO>5

Jak widać, ocena normatywna elementów leksykalnych dotyczy albo zasadności wprowadzania ich do systemu językowego (ocena przydatności innowacji leksykalnych), albo - w większości wypadków - poprawności ich użycia w tekście.

Do pierwszej grupy zagadnień normatywnych należy więc stwierdzenie tego. czy innowacja leksykalna - nowe zapożyczenie, neologizm lub nowy frazeolo-gizm - jest potrzebna, czy nic jest zbędna³¹'’.

O wiele bardziej rozbudowana jest sfera zagadnień dotyczących oceny poprawności używania elementów językowych. Wyrazy i związki frazeologiczne mogą być niewłaściwie używane z powodu złego - nieprecyzyjnego lub rozszerzonego - rozumienia ich znaczenia. Są to błędy o podłożu semantycznym, powstałe na skutek złego odczytania znaczenia z budowy słowa, a także wskutek braku skojarzeń lbrmalno-scmantycznych, związanych z określonym wyrazem (to dotyczy słów o obcej strukturze). Do tej grupy zagadnień należy' także zaliczyć mylenie wyrazów wskutek podobieństwa budowy, podobieństwa brzmienia lub przynależności do tego samego pola znaczeniowego. Wyrazy i frazeologizmy mogą też być źle używane wskutek rozszerzenia ich znaczenia, co jest wynikiem ulegania modzie leksykalnej lub stosowania szablonu leksykalnego albo zbędnej ncoscmantyzacji leksemów (zwykle pod wpływem obcym).

Ocenie poprawnościowej podlegają również wyrazy i związki frazeologiczne o zmienionej formie: słowa zdeformowane wskutek podobieństwa do innych wyrazów, frazeologizmy, w których nastąpiły zmiany w obrębie form gramatycznych. wymiana składnika leksykalnego, uszczuplenie lub rozbudowanie o składnik, a także kontaminacje frazeologiczne.

Jeszcze jednym zagadnieniem z zakresu leksykologii normatywnej jest ocena wyrazów i związków frazeologicznych używanych w zmienionym kontekście, zwykle dlatego, żc nastąpiło naruszenie ich tradycyjnej łączności systemowej bądź normatywnej, a także ocena normatywna związków rcdundanlnych semantycznie, czyli plconazmów i tautologii.

W dalszej części podręcznika omówimy kolejno wymienione powyżej kwestie. skupiając się na typach problemów, które będziemy ilustrować odpowiednimi przykładami.

5. Wyrazy i związki frazeologiczne zbędne

Kwestia zbędności bądź potrzeby występowania w języku jakiegoś elementu leksykalnego sprowadza się do udowodnienia zasadności wprowadzania do normy i systemu języka leksykalnych innowacji uzupełniających, czyli nowych wyrazów, związków frazeologicznych oraz nowych znaczeń wyrazów i frazeolo-