Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 03 025227

SP Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne - Andrzej Markowski - iLibrary Reader
El u? 0*- 9*, 9* Ol	□	ęP P3 Limit wydruku: 0	Strona 222/293	0 O 0 ^	&

A. UukWlli KuKuni ienta fvhUirfv Kwk 2umhimii    Wiwaw WIS

ISBN łS-Ol    0 by WN PWN «i>5

czością i śmiertelnością, lepiej: zależność między rozrodczością a śmiertelnością: Rozwiązywały one optymalne relacje pomiędzy' jednostką a społecznością, dawały harmonijny kontrapunkt architektury z przyrodą, lepiej: związki między jednostką a społecznością a. stosunki między' jednostką a społecznością; W efekcie każdy Nad. a nawet każde posunięcie dotykające relacji państwo - Kościół wywoływało podejrzliwość i lawinę oskarżeń, lepiej: dotykające stosunków państwo - Kościół a. stosunków między państwem a Kościołem: Zamiast informacji o relacjach płciowych mogłem się tylko dowiedzieć o stosunkach produkcji, poprawnie: informacji o stosunkach płciowych.

Interesująca jest historia modnego obecnie rzeczownika konsensus (por. s. 205). Oba znaczenia współczesne: 1. porozumienie w jakiejś sprawie osiągane przez ucieranie stanowisk i wzajemne ustępstwa, a nic przez głosowanie' (np. Proszę zauważyć, że większość decyzji jest podejmowana na zasadzie konsensusu) i 2. zgodne stanowisko w pewnej kwestii’ (np. W Polsce istnieje konsensus i wola polityczna. Jednym głosem mówimy, czego chcemy od Unii Europejskiej) są kalką znaczenia angielskiego słowa consensus^4,f\ ale w pewnym stopniu nawiązują do obecnego w polszczyźnic XIX-wicczncj, a zapożyczonego jeszcze wcześniej (jest w słowniku Lindego), rzeczownika konsens 'zgoda, zezwolenie na co. szczególnie urzędowe, np. na sprzedaż gruntu, koncesja na prowadzenie przedsiębiorstwa itp.’⁴¹⁷. Różnica znaczeniowa i odległość czasowa każą jednak potraktować nowy konsensus jako współczesne angielskie zapożyczenie leksykalne, a nie semantyczne. Zapożyczenie to przyjęło się w polszczyźnie, jest uzasadnione potrzebą nominatywną - koniecznością nazwania zjawiska przedtem nieobecnego w naszej rzeczywistości⁴¹⁸.

Odwołanie się do historii języka pokazuje też inne interesujące zjawisko. Otóż znaczenia wyrazów zapożyczone niegdyś - w XIX w. - z francuskiego, a potem zapomniane w polszczyźnic, odżywają współcześnie pod wpływem języka angielskiego. Taki proces zaszedł na przykład w semantyce leksemów adresować, definiować, preferować. Chodzi tu o następujące ich znaczenia:

adresować ‘kierować do kogoś, zwracać się do kogoś z propozycją’ (fr. adresser, ang. address), np. Czy robiąc ,.Quo vadis” zastanawiał się pan, do kogo go adresuje?: Reprezentuje pracowników najemnych, i do nich adresuje przejrzystą ofertę wyborczą: tradycyjne znaczenie: ‘pisać adres';

definiować określać, precyzować, ustalać, wyznaczać’ (fr. definir. ang. define), np. Mogą stanowić próby określania wpływu środowiska na aktywność kulturalną definiowanego w kategoriach infrastruktury kulturowej: Wiedza

*^,n Por. Then uvs sonie consensus ojopinion, I don'i know if ihere is a medical consensus about jogging, Collins Cohuld Enghsh Language Dictionary, London-Glasgow 1990. S. 298.

⁴‘⁷ SJPDor., i. III. s. 933.

^4,H Zastrzeżenia może budzić jednak jego pseudotacińska forma morfologiczna. Gdyby świadomie nawiązać do dawnej pożyczki łacińskiej, trzeba byłoby przyjąć formę konsens. Gdyby traktować go jako cytat łaciński, należałoby utrzymywać wyłącznic pisownię consensus Pisownia przez k, odnotowywana w słownikach ortograficznych jako lepsza niż pisownia przez c, świadczy o tym, 2e wyraz traktuje się jako adaptowany graficznie do polszczyzny, ale przejęty z angielskiego.

222

Kultura języka polskie...

Zrzuty ekranu

J Mój komputer

PL ES3