116 Aneks
Tylko w ustroju demokracji obywatelskiej społeczeństwo ma zagwarantowany współudział w zarządzaniu państwem. Oznacza to, że istota tego ustroju wyraża się najpełniej w samorządzie, w jego określonych formach, stanowiących wyraz zdecentralizowanej administracji państwowej. Samorząd terytorialny jest bardzo ważnym elementem składowym demokratycznego państwa, Powierzenie społecznościom terytorialnym zarządu sprawami publicznymi wyzwala w nich inicjatywę i odpowiedzialność za losy własnego środowiska. W ten sposób lokalne społeczności stają się podmiotami władzy, a nie jej przedmiotem.
Przykładem takiego pojmowania roli samorządu w państwie demokratycznym są działania społeczności miasta i gminy Elbląg, wywołane zmianami w podziale terytorialnym naszego państwa. Zgodnie z art. 15 ust. 2 Konstytucji zasadniczy podział terytorialny państwa powinien uwzględniać „więzi społeczne, gospodarcze lub kulturowe”, tak aby zapewnić jednostkom terytorialnym zdolność wykonywania zadań publicznych. Wprowadzona w 1999 roku reforma podziału terytorialnego kraju umiejscowiła Elbląg w strukturach województwa warmińsko-mazur-itkiego. Decyzja ta spowodowała, że Elbląg z miasta wojewódzkiego, dysponującego ogromnym potencjałem społeczno-gospodarczym, z aspiracjami miasta portowego, powiązanego historycznie, gospodarczo i kulturowo z Ziemią Pomorza Gdańskiego, stał się drugorzędnym miastem powiatowym w województwie warmińsko-mazurskim. Ponadto dokonano administracyjnego podziału krain geograficznych: Żuław i Mierzei Wi Sianej. Sytuacja ta wywołała w społeczności elbląskiej duże nieza-jiiwolenie, a jednocześnie zmobilizowała i skonsolidowała ją w celu (odjęcia przewidzianych prawem działań, zmierzających do dokonania 101'ckt w podziale terytorialnym kraju. Elbląg jako pierwsze miasto (1'olsce postanowiło skorzystać z instytucji konsultacji społecznych irclu wyrażenia swej opinii na temat nowego podziału terytorialnego ulu.
Konsultacje społeczne to jedna z form demokracji bezpośredniej, Polski ustawodawca nie sformułował definicji legalnej pojęcia „konsultacja”. Nie ujął przedmiotu, ani podmiotów oraz istotnych kwestii dotyczących tego pojęcia. Nie określił także uprawnień i odpowiadających im obowiązków, przysługujących zarówno obywatelom jak i organom państwa.
Konsultacje społeczne przeprowadzone w Elblągu w dniu 10 października 1999 roku, to zdaniem elblążan pierwszy krok w kierunku ewentualnej zmiany granic pomiędzy województwami warmińsko-mazurskim i pomorskim. W konsultacjach tych elblążanie opowiedzieli się za przyłączeniem Elbląga do województwa pomorskiego. Był to swoisty precedens.
Opisanie przyczyn, przygotowań oraz przebiegu konsultacji w Elblągu, a także procesu postępowania, zmierzającego do zwieńczenia sukcesem dążeń elblążan, stały się znakomitą ilustracją praktycznego wykorzystania „konsultacji społecznych” w demokratycznym państwie. Odrębnym zagadnieniem jest skuteczność oddziaływania konsultacji społecznych na orga-nv administracji publicznej, Myślę, że analiz? tego problemu mogłaby' stać się tematem następnej pracy dyplomowej.
Konsultacje społeczne, jakie odbyły się w Elblągu, wzbudziły moje zainteresowanie instytucją konsultacji oraz zadecydowały o wyborze tematu mojej pracy dyplomowej. Celem pracy jest więc przybliżenie pojęcia „konsultacji społecznych” umiejscowionych w realiach wydarzeń elbląskich. Dla osiągnięcia zamierzonego celu pracy przestudiowałam dostępną na ten temat literaturę oraz artykuły zamieszczone w czasopismach i lokalnej prasie. Uzyskana wiedza pomogła mi szerzej i kompleksowo spojrzeć na problem ujęty w tytule pracy. Napisanie pracy było również możliwe dzięki wykorzystaniu materiałów źródłowych, zwłaszcza różnego rodzaju opracowań i sprawozdań Urzędu Miejskiego w Elblągu.