str 112 113

Gosiewski poszukując najbardziej korzystnych rozwiązań przeprowadził również wiele rozmów z wpływowymi osobistościami. Oceniając istniejący stosunek sił, doszedł do przekonania, że dwór i jego stronnictwo stanowią poważną siłą nie tylko polityczną, ale i militarną, której trzonem są wojska Stefana Czarnieckiego. Poczynione obserwacje pozwoliły mu wywnioskować, że żadne ze stronnictw nie ma aktualnie możliwości odniesienia zwycięstwa, a istniejący stan grozi w każdej chwili wybuchem wojny domowej i wciągnięciem do niej obcych wojsk — a to równałoby się katastrofie dla Ojczyzńy.

W tym stanie rzeczy hetman uznał za naj-bardzej pilną sprawę doprowadzenia do pokojowego rozwiązania „Związku Święconego” i konsolidacji wewnętrznej państwa na zasadzie obustronnych ustępstw. W tym duchu też przeprowadził odpowiednie rozmowy z królem i królową. Nie bez znaczenia na przyjęcie przez Gosiewskiego zobowiązania do rozwiązania „Związku Święconego” i poparcia kandydata francuskiego na tron Polski była obietnica królowej wypłacenia mu znacznych sum oraz bogatych nadań.

Wiadomość o . prowadzonych przez Gosiewskiego rozmowach z dworem dotarła w różnych wersjach do wojska, które wyrażało swe obawy i niezadowolenie. Chcąc zapobiec jakimkolwiek niepokojom Gosiewski wysłał Osińskiego z zapewnieniem, że wszelkie żądania wojska będą

uwzględnione, wzywając jednocześnie do Warszawy delegatów w celu porozumienia się z nimi.

W liście wysłanym 15 czerwca 1662 roku do księcia Kondeusza Maria Ludwika pisała:

„Już 15 dni mija, jak podskarbi wielki litewski jest tutaj, aż dotąd niezdecydowany, wczoraj wieczorem dał swą deklarację”.

Właściwy program działalności Gosiewskiego zakładał:

—    Ostrożne i rozumne działanie z zachowaniem najściślejszej tajemnicy przy rozwiązywaniu „Związku Święconego”.

—    Pozyskanie Jerzego Lubomirskiego (marszałka wielkiego koronnego i hetmana polnego) będącego filarem opozycji i mającego duże poparcie Związku, jak i drobnej szlachty.

—    Zaspokojenie w miarę możliwości żądania wypłacenia wojsku zaległego żołdu.

—    Utworzenie przy królu ogólnego związku wyłącznie w obronie dobra i bezpieczeństwa Rzeczypospolitej. Utworzenie tego związku miało nastąpić przez pozyskanie hetmanów wielkich Potockiego i Sapiehę, chorążego wielkiego koronnego Jana Sobieskiego i innych.

Przede wszystkim Gosiewski przeciwstawił się planowi królowej orężnego wystąpienia wobec „Związku Święconego”. Dążenie siłą do rozwiązania związku wojskowego uznał za zgubne i nie do przyjęcia. Nie akceptował również planu

113

8 — Hetman Wincenty Gosiewski