SN 0617

PODPROGOWA STYMULACJA FEF powoduje przeniesienie uwagi z centrum pola widzenia w bok, a silne pobudzenie - skierowanie w tę stronę gatek ocznych.

NEUROBIOLOGIA

Zezująca percepcja

Nasze zmysły w każdej chwili są bombardowane ogromną ilością bodźców. Nie sposób przetworzyć ich wszystkich. Jak więc ludzki mózg dokonuje selekcji? Gdy na przykład w polu widzenia pojawia się nowy obiekt, jak mózg decyduje, czy go zignorować, czy warto zwrócić na niego uwagę, a może nawet dokładnie obejrzeć? Ważne dane na ten temat przestawił 8 sierpnia w Current Biology zespół kierowany przez Christiana C. Ruffa z University College London.

Naukowcy, wykorzystując technikę przez-czaszkowej stymulacji magnetycznej (TMS), delikatnie pobudzali okolicę kory czołowej FEF (frontal eye fields), której silne drażnienie powoduje skojarzone spojrzenie w bok. Równocześnie oceniali aktywność ośrodków wzrokowych za pomocą czynnościowego rezonansu magnetycznego (fMRI). Zaobserwowali, że podprogowa stymulacja, niepowodująca ruchu oczu, wywołuje specyficzne zmiany aktywności okolic VI-V4 kory potylicznej, zajmujących się początkowymi etapami przetwarzania informacji wzrokowej. Wzrastała aktywność fragmentów VI -V4, w których reprezentowana jest peryferyczna część pola widzenia, spadała natomiast w częściach odpowiedzialnych za centrum pola widzenia. Towarzyszyły temu wyraźne zmiany percepcji wzrokowej: bodźce pojawiające się na peryferiach pola widzenia postrzegane były przez badanych jako bardziej kontrastowe niż takie same prezentowane w centrum.

Wcześniejsze badania na małpach pokazały, że aktywność FEF wzrasta także podczas świadomego przenoszenia uwagi na określone miejsce w przestrzeni. Niewątpliwie zatem okolice korowe wyższych pięter przetwarzania informacji wzrokowej modulują aktywność niższych pięter, dokonując w ten sposób selekcji bodźca do dalszego przetwarzania.    H!H! i L.T.

DROSOPHILA SUBOBSCURA na tle zdjęcia politenicznych chromosomów z jej ślinianek. Te wielkie chromosomy umożliwiły badanie inwersji na dtugo przed rozpowszechnieniem nowoczesnych metod genetyki molekularnej.

16 ŚWIAT NAUKI PAŹDZIERNIK 2006

PSYCHOLOGIA

Agresja piękniejszej płci

Plotka to oręż w alczących ze sobą kobiet - dowodzą Nicole Hess i Edward Hagen z Hum-boldt-Universitat w Berlinie na łamach majowego numeru Evolution and Humań Behavior. Psycholodzy prezentow ali młodym kobietom i mężczyznom tekst napisany przez znajomą osobę tej samej płci, który zawierał kłamliw e i kompromitujące treści wobec nich. Następnie sprawdzali, w jaki sposób badani zamierzali zareagować na te oszczerstwa. Mężczyźni podobnie często wybierali rozmaite formy odwetu: od fizycznego ataku na kłamcę po plotkowanie na jego temat. Natomiast kobiety' zwykle miały ochotę odegrać się na rywalce tak, by zdemaskować kłamstwo i nastawić przeciwko niej otoczenie. Dlaczego są bardziej skłonne do agresji pośredniej, czyli do ataku nie na przeciw niczkę, tylko jej reputację?

Hess i Hagen sugerują, że korzenie zróżnicowania form agresji tkwią w ewolucyjnej przeszłości naszego gatunku. Kobieca strategia walki „nie-wręcz” pozwalała im unikać fizycznych obrażeń, co było dla nich szczególnie istotne, gdyż w przeciwieństwie do mężczyzn odpowiadały nie tylko za siebie, ale także za swoje potomstwo. Ta koncepcja pobudza wyobraźnię, niemniej wymaga weryfikacji. Gdyby udało się dowieść, że różnice w agresji pomiędzy kobietami a mężczyznami są wrodzone, byłby to kolejny argument na rzecz wpływu ewolucji na zachowania współczesnych ludzi.    P.R.

GENETYKA

Podgrzewanie genomów

Ocieplenie klimatu ma coraz wyraźniejszy wpływ na genetykę organizmów. Na łamach Science Express z 31 sierpnia Joan Balanya i Luis Serra ze współpracownikami opisali częstość inwersji (odwróceń dużych fragmentów chromosomów) w 26 populacjach muszki Drosophila subobscura żyjących na trzech kontynentach i porównali ją z danymi archiwalnymi, dotyczącymi tych samych populacji sprzed średnio 24 lat. W tym okresie w rejonie występowania 22 populacji doszło do wzrostu średniej rocznej temperatury. Równocześnie profil częstości inwersji w' 21 z nich upodobnił się do profili z cieplejszych okolic. Autorzy' szacują, że w ciągu minionego ćwierćwiecza populacje pozornie zbliżyły się do równika przeciętnie o jeden stopień szerokości geograficznej.    L.T.